دوفضايي‌شدن خريد: رسانه‌هاي اجتماعي و «تغيير در تجربۀ خريد

Dual-Spacization of shopping: Social Media and Shopping Experience Change

مفهوم خريد در مطالعات فرهنگي، با فراگيرشدن رسانه­ هاي اجتماعي در قالب خريد آنلاين و بازار مجازي و به‌عنوان كنشي هويت ­بخش، دچار دگرديسي شد. اين مقاله با هدف بررسي نقش شبكه­ هاي اجتماعي مجازي بر تجربۀ خريد شهروندان تهراني، اين پرسش را دنبال مي­كند كه تجربۀ خريد در فضاي مجازي، چه تفاوت و شباهتي با فضاي واقعي دارد؟ اين پژوهش براي درك تجربۀ خريد در فضاي اوّل و دوم، از پارادايم دو فضايي‌شدن­ ها بهره مي­برد و با مطالعۀ الگوي رفتار خريد در اينستاگرام و كانال‌هاي فروش در تلگرام با روش اتنوگرافي و نتنوگرافي، به پژوهش در اين حوزۀ دوفضايي مي‌پردازد. مشاهدۀ فضاي خريد آنلاين و آفلاين، پس از گونه‌شناسي و تشريح عوامل تشويق‌كننده و تحديدكنندۀ خريد مجازي نشان داد كه اينستاگرام و تلگرام، بيشتر از اينكه به‌عنوان فضاهايي براي خريد مستقيم عمل كنند، كاركرد «تبليغ كالا در بازار واقعي» را برعهده دارند و بيشتر از اينكه در مرحلۀ اجرا موفق باشند، در مراحل آگاهي ايفاي نقش مي‌كنند. پژوهش پيش‌رو، به اين يافته رسيد كه اگرچه خريد فراغتي و پرسه ­زني در بازار واقعي و مجازي رواج دارد، اما برخلاف ايدۀ ميشل دوسرتو و متفكراني كه از مقاومت، فراغت، لذت و پرسه‌زني مخاطب دفاع مي­كنند، خريدار با حضور فعال در مراكز خريد شهري و عضويت در كانال‌هاي مجازي، درگير «چرخۀ مصرف» است؛ به‌گونه­ اي كه تاكتيك­هاي مصرف­كننده نتوانسته به‌عنوان عنصري رهايي‌بخش در برابر استراتژي جامعۀ مصرفي بكار گرفته شود

The concept of shopping in cultural studies has been changed by the spread of social media in the form of virtual markets and online shopping, as an identity-maker action. Examining the role of virtual social networks on Tehran people’s shopping experiences, this article aims to identify the differences between shopping experience in virtual and real spaces.To capture the meaning of the shopping experience in the first and second spaces, the present research uses the paradigm of dual spacization, and studying the pattern of shopping behavior in Instagram and Telegram channels, it intends to investigate this dual-spacization field using ethnographic and netnographic methods.Identifying and then explaining, the typology of virtual stimulating and limiting factors through online and offline shopping spaces observations, it turned out that Instagram and Telegram are more an advertising means for real market goods than a space for direct shopping. The research findings show that while shopping for the sake of spending leisure times and hanging around is common in both real and virtual markets, but contrary to the idea of Michel deCerteau and thinkers, who advocate resistance, leisure, pleasure and hanging around of the audience, involving actively in shopping malls and membership in virtual channels, the buyer is engaged in aconsumption cycle so that consumer tactics have not been able to be used as an emancipating element in the strategy of consumer society.