تنوع فيتوشيميايي، بيوشيمايي و مولكولي انجير (Ficus carica L) در استان آذربايجان شرقي

Variation on biochemical, phytochemical and genetic diversity of fig (ficus carica) from East Azerbaijan province

انجير (Ficus carica) درخت بومي مناطق غرب و شرق مديترانه از جمله ايران مي ­باشد. ايران يكي از كشورهاي مهم توليد كننده انجير در جهان مي­ باشد. در اين پژوهش تنوع صفات بيوشيمايي و فيتوشيميايي ميوه و تنوع مولكولي 38 ژنوتيپ انجير منطقه ارسباران استان آذربايجان شرقي در سال 1396 و در آزمايشگاه علوم باغباني دانشگاه اروميه مورد بررسي قرار گرفتند. با توجه به نتايج تجزيه واريانس صفات اندازه­گيري شده از قبيل مواد جامد محلول، pH، شاخص طعم، ويتامين ث، ظرفيت آنتي­اكسيداني، آنتوسيانين، فلاونوئيد و فنل­ كل ميوه در سطح احتمال يك درصد معني­ دار بودند. بطوريكه در بيشتر صفات بيوشيميايي مورد بررسي تنوع بسيار بالايي مشاهده گرديد. همچنين نتايج داده ­هاي مولكولي نيز نشان داد در مجموع 131 باند تكثير شده بود كه از اين ميزان 121 باند (92 درصد) چند شكل بودند. ميزان PIC براي آغازگرهاي مورد استفاده در تجزيه ISSR بين 0/22 در آغازگر ISSR7 تا 0/47 در آغازگر ISSR20 متغير بود. همچنين شاخص نشانگري از 0/51 تا 2/50 براي نشانگرهاي ISSR7 و ISSR20 متفاوت بود. بر اساس نتايج تجزيه خوشه ­اي، ژنوتيپ­ هاي مورد بررسي انجير در دو گروه اصلي قرار گرفتند كه اكثر ژنوتيپ­ هاي جمع آوري شده از كليبر در گروه دوم قرار داشتند كه نشان دهنده اين است كه موقعيت جغرافيايي ژنوتيپ ­هاي مورد بررسي انجير عامل اصلي تفكيك آنها به وسيله اين نشانگر مي­ باشد. با توجه به نتايج حاصله مي­توان ژنوتيپ ­هاي Kh9 و H17 را براي برنامه ­هاي اصلاحي آينده پيشنهاد نمود.

Fig (Ficus cariaca) is native to western and eastern mediterranean regions such as western and northwestern of Iran. Iran is one of the important fig producers in the world. In this study, biochemical, phycochemistry characteristics and genetic diversity of 38 fig genotypes from Arsbaran in East Azerbaijan province in the Horticulture Laboratory of Urmia University in 2015 were investigated. Biochemical results showed that, TSS, pH, TSS/TA, vitamin c, antioxidant capacity, total anthocyanin, total flavonoid and total phenol were significant (p ≤ 0.01). Most of the studied biochemical traits indicated high variation. The results of the molecular data showed that a total of 131 bands were scored, of which 121 bands (92%) were polymorphic. The amount of polymorphic (PIC) information for the primers used varied from 0.22 to 0.47 in ISSR7 and ISSR20 respectively. Also, marker index were between 0.15 to 2.5 in ISSR7 and ISSR20 respectively. Based on the results of cluster analysis, the studied fig genotypes were classified into two main groups, so that the most of collected genotypes from Kalibar belonged to second group. So it could be concluded that geographic location of the studied fig genotypes is the main reason for their separation by this marker. Based on obtained results, the genotypes Kh9 and H17 were suggested for breeding programs.