ويژگي‌هاي بيوكنترلي باسيلوس‌هاي فرا ريشه‌ي خيار عليه Sclerotinia sclerotiorum

قارچ Sclerotinia sclerotiorum از عوامل بيمارگر مهم گياهان مختلف از جمله خيار مي‌باشد. استفاده از عوامل بيوكنترل مانند باكتري‌هاي جنس باسيلوس يكي از راه‌كارهاي اميد بخش در مبارزه با اين بيماري است. در اين پژوهش 63 جدايه باسيلوس از فرا‌ريشه‌ي خيار جداسازي، خالص‌‌سازي و بر مبناي خصوصيات مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و بيوشيميايي شناسايي شدند. بررسي اثر آنتاگونيستي جدايه‌ها به‌روش كشت متقابل نشان داد كه جدايه‌هاي Ba29b، Ba14،Ba17  و  Ba24 به‌ترتيب اثر بازدارندگي مؤثري عليه اين بيمارگر داشتند و تركيبات فرار جدايه‌هاي Ba21، Ba29c، Ba10b، Ba17، Ba29b،Ba9c و Ba12a به‌طور معني‌داري از رشد پرگنه قارچ نسبت‌به شاهد ممانعت كردند. در آزمون گلخانه‌اي، جدايه‌هايBa17 ،Ba21، Ba10b، Ba29c و Ba14 ميزان شاخص بيماري ناشي از قارچ S. sclerotiorum را به‌طور معني‌داري نسبت‌به شاهد كاهش دادند. توليد سورفكتين و آنزيم پروتئاز به‌عنوان سازوكارهاي بازدارندگي از بيمارگر مورد بررسي قرارگرفتند. جدايه‌هاي Ba29c، Ba10b، Ba17، Ba29b، و Ba24 قادر به توليد آنزيم پروتئاز و جدايه‌هايBa29c ،Ba10b  وBa21 قادر به توليد سورفكتين بودند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه ارتباط مستقيم بين ايجاد هاله‌ي بازدارنده، توليد سورفكتين، توليد تركيبات فرار و توليد آنزيم پروتئاز با خواص بيوكنترلي عليه اين بيمارگر وجود دارد. شناسايي مولكولي جدايه‌هاي مؤثر در كنترل بيماري بر پايه‌ ژن 16S rDNA  نشان داد كه اين جدايه‌ها به گونه‌هاي Bacillus cereus، B. subtilis، B. licheniformis و B. endophyticus و جنس Lysinibacillus spp. متعلق هستند.