ارزيابي اثرگذاري عوامل انسان پديد بر بحران درياچه اروميه با استفاده از داده هاي ماهواره اي و تحليل مكاني

The evaluation of the impact of the anthropogenic factors on Lake Urmia crisis using Remote Sensing and GIS

در راستاي مديريت حيات اكولوژيك درياچه ها ، پردازش داده هاي ماهواره اي و استفاده از روش هاي مختلف تحليل مكاني، اطلاعات ارزشمندي جهت انجام يك پايش جامع به دست مي دهند. بنابر اين در مطالعات منابع آبي حوضه هاي آبريز مختلف جهان، اطلاعات زماني- مكاني تحليل شده مربوط به درياچه هاي آن حوزه، از جمله مجهولات اساسي قلمداد مي شوند. اين در حالي است كه به دلايل مختلفي، تعداد بيشماري از درياچه هاي كوچك و تالاب هاي حياتي جهان فاقد اطلاعات دقيقي از تغييرات مكاني هستند. درياچه اروميه نيز به عنوان يكي از مهم ترين زيستگاه هاي آبي كشور، طي سال هاي اخير به دليل عوامل مختلفي نظير شرايط اقليمي، عملكرد انساني و نبود رويكرد مديريت جامع در حوضه آبريز خود تغييرات شديدي را تجربه نموده است. از اين رو، ارزيابي شرايط حاضر درياچه و بررسي تغييراتي كه در دهه هاي مختلف روي شرايط اقليمي آن اتفاق افتاده از اهميت به سزايي برخوردار است. در اين مطالعه، با استفاده از تصاوير ماهواره اي و به كمك علم سنجش از دور و همچنين عمليات ميداني، تغييرات پارامترهاي مهمي نظير دماي سطح آب، شوره زارها و پوشش گياهي درياچه مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه طي يك دوره 17 ساله مساحت پيكره آبي درياچه به نصف كاهش يافته و از طرفي با افزايش مساحت زير كشت حوضه آبريز آن و با توجه به كاهش نسبي بارش در سال هاي اخير، با سرعت چشمگيري بر وسعت شوره زارها افزوده گشته است. همچنين در طول بازه زماني مورد مطالعه، دماي كل سطح آبي درياچه اروميه چه در فصول گرم و چه در فصول سرد سال با افزايش نسبي همراه بوده است. در نهايت هدف اصلي از اين مطالعه، انجام پايشي نظارت شده در راستاي ارزيابي و بررسي بحران درياچه اروميه با در نظر گرفتن عوامل انساني نظير تاثيرات بخش كشاورزي و احداث پل ميان گذر مي باشد. همچنين دستيابي به يك پايگاه اطلاعات مكاني جامع جهت تعيين اثرگذاري هر يك از اين پارامترها بر بحران خشك شدن درياچه اروميه از ديگر اهداف اين تحقيق مي باشد. اين نتايج به صورت كمي و به طور قطعي اثبات مي نمايند كه مجموعه عوامل انساني، مسبب اصلي بحران خشك شدن درياچه مي باشند.

Lake Urmia is considered as one of the country’s most important aquatic habitats and has experienced significant changes in recent years due to various factors, such as the climate changes (Abbaspour et al., 2012), anthropogenic activities (Zeinoddini et al., 2009) and the lack of a comprehensive management approach (Garousi et al., 2013) in the Lake Basin. Hence, the evaluation of changes in its different characteristics during decades is of great importance. In this study, changes in key parameters such as sea surface temperature, saline features and vegetation are studied using satellite imagery, remote sensing and fieldwork. The main purpose of this study is to conduct a supervised monitoring in order to evaluate Lake Urmia crisis in regard to human-involved factors such as the effects of the agriculture sector and the construction of the causeway bridge. Providing a comprehensive spatial database to determine the impact of each parameter on the Lake Urmia crisis is another objective of this study.