بررسي شايستگي مراتع منطقه جليزجند براي گردشگري و تفرج

Rangeland suitability of Gilizjand watershed for tourism and recreation

بيش از 50 درصد سطح كشور را مراتع تشكيل مي‌دهند و استفاده اصلي از مراتع چراي دام مي‌باشد، ولي با توجه به افزايش شديد جمعيت شهرها و زندگي پرفشار شهرنشيني لزوم توجه به ارزش‌هاي تفرجگاهي در محدوده شهرها بيش از پيش حس مي‌شود و مسئله استفاده از ارزش‌هاي مراتع در قرن حاضر جايگاه ويژه‌اي يافته و در آينده اين توجهات تشديد مي‌گردد؛ بنابراين در محدوده شهرها مرتع‌داري نه فقط به لحاظ علوفه دام، بلكه از جنبه‌هاي تفرجگاهي نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. مراتع منطقه جليزجند به مساحت 44/ 16210 هكتار در شمال شهرستان فيروزكوه استان تهران واقع شده است كه بر مبناي اقليم‌نماي دومارتن داراي اقليم نيمه‌‌خشك سرد مي‌باشد. اين تحقيق بر مبناي دستورالعمل فائو (1991) و با لحاظ تغييرات لازم منطقه‌اي و بكارگيري سيستم اطلاعات جغرافيايي در مقياس 1:20000 انجام شد. براي تركيب نمره‌دهي از روش عامل محدودكننده استفاده شد. ابتدا وضع موجود مراتع مطالعه شد، سپس عوامل مؤثر بر گردشگري شامل عوامل محيطي و اكولوژيكي (اقليم، ارتفاع، شيب، جاذبه‌هاي منطقه، منابع آب، خاك) و عوامل زيرساختي (دسترسي به منطقه و فاصله تا مراكز خدماتي و رفاهي) مطالعه گرديد، در نهايت شايستگي مراتع منطقه براي گردشگري و تفرج تعيين شد. نتايج نشان داد از نظر شايستگي گردشگري 1% منطقه در طبقه شايستگي خوب (S1)، 4/ 9% در طبقه شايستگي متوسط (S2)، 29 /4% در طبقه شايستگي ضعيف (S3) و 2/ 60% در طبقه غيرشايسته (N) قرار داشت. همچنين نتايج نشان داد كه درصد شيب، مقدار آب، فاصله از جاذبه‌هاي انسان‌ساخت و تركيب‌گياهي عوامل محدود كننده براي گردشگري و همچنين فاكتورهاي درجه حرارت، ارتفاع، فاصله تا شهرها و مراكز خدمات رفاهي و فاصله منابع آب از عوامل افزايش دهنده توان گردشگري در مراتع منطقه جليزجند فيروزكوه بودند.

Over 50% of the country's surface is rangeland and livestock grazing is the main use of rangelands. Therefore, in the range of cities, rangelands should be considered not only in terms of livestock forage, but also for recreational aspects. The Gilizjand Watershed with an area of 16210.44 hectares is located in northern Firouzkooh city of Tehran province. According to the Demarton modified method, it has a cool semi-arid climate. This research was conducted on the basis of the FAO guidelines (1991), and GIS on a scale of 1: 20000, the limiting factor method was used. At first, the existing condition of the rangelands was studied. Then, factors affecting tourism including environmental and ecological factors (climate, elevation, slope, attractions of the area, water resources, and soil) and infrastructure factors (access to the area and distance to service centers and welfare centers) were studied. Eventually, the suitability of the rangelands of the region was determined for tourism and recreation.The results showed that 1% of the area was in the good suitability class (S1), 9.4% in the middle suitability class (S2), 29.4% in the poor suitability class (S3) and 60.2% in the non suitable class (N).The results also showed that the slope percentage, water content, distance from human-made attractions and plant composition were limiting factors for tourism in the Gilizjand watershed.