تأملي بر نظام چينش آيات در قصص قرآني با تأكيد بر آياتِ روايت‌گر طوفان نوح(ع) در سورۀ هود(ع)

قرآن‌كريم از قالب روايت‌گري داستان‌ها براي بيان معارف بهره برده­ است. علي­رغم كوشش‌هاي تفسيري فراوان، در حوزۀ قصص قرآني، بررسي شيوۀ روايت‌گري خداوند در اين آيات، كمتر مورد توجه قرار گرفته است. چينش آياتِ روايت‌گرِ طوفان نوح(ع)، در سورۀ هود(ع) با فرض آنكه بر اساس سير زماني به توصيف حوادث واقع شده در طوفان مي‌پردازد، با تعارض‌هايي روبرو است. اين پژوهش با پيشنهاد الگوي «رگ‌برگي» براي اين آيات، ضابطه‌اي براي عدم رعايت توالي زماني، در چينش اين آيات به­دست مي‌دهد. با تفكيك جملات مربوط به دو گروه مؤمنان و كافران از يكديگر و قرار دادن آن­ها در الگوي رگ‌برگي، طرحي از كل وقايع ماجراي طوفان، به ترتيب زمان وقوع شكل خواهدگرفت. اين نظامِ چينش آيات، ضمن آنكه مي‌تواند در تفسير برخي ديگر از روايت‌هاي قرآن كريم مورد توجه قرار گيرد، نخست روشن مي‌سازد كه گفتگوي ميان نوح(ع) و فرزندش در آستانۀ برپايي طوفان انجام گرفته است و نه بعد از به حركت در آمدن كشتي و دوم آنكه دعاي نوح(ع) براي نجات فرزندش نه بعد از پايان يافتن طوفان، آن‌چنان كه ترتيب آيات سورۀ هود(ع) نشان مي‌دهد، بلكه درست پس از ربوده شدن فرزند نوح(ع) توسط امواج صورت گرفته است. همچنين مطابق اين نظام، جريان يافتن مقولۀ «سلام»، بعد از پايان يافتن صحنۀ پر خطر طوفان و ناآگاهي نوح(ع) از وضعيت اعتقادي فرزند خويش، به گونه‌اي نو تفسير مي‌يابند.