تبيين نقش مولفه هاي منظر حسي مبتني بر حواس در كيفيت ادراك حسي محيطي گذر ارگ جديد تبريز

Explaining the role of sensoryscape components based on senses In quality of environmental sensory perception of New Arg of Tabriz

حواس پنج گانه انسان ابزارهايي هستند كه درك پديده ها، محيط و فضاي پيرامون انسان را براي او امكان پذير مي سازند. به دليل غالب بودن حس بينايي بر ديگر حواس، توجه طراحان محيط كالبدي نيز اغلب به طراحي بصري است؛ غافل از آن كه عده اي از افراد اجتماع، از درك كيفيت هاي بصري ناتوان اند. خلق فضايي بصر محور كه ساير ادراكات مخاطب خويش را ناديده گرفته، باعث ايجاد فضاهايي ناآشنا براي مخاطب در محيط كالبدي معماري و شهر و غير انساني شدن آن ها شده است. هدف اصلي پژوهش بررسي ارتباط بين مناظر حسي موجود و «كيفيت ادراك حسي محيطي» گذر ارگ جديد تبريز است. پژوهش از نظر ماهيت، از نوع پژوهش هاي كمي و از نظر نحوه گردآوري داده ها، از نوع پژوهش هاي ميداني است. جمعيت آماري اين پژوهش را تمامي مخاطبان (ساكنان، شاغلان و بازديدكنندگان) اين محدوده تشكيل مي دهند كه در طول اسفندماه 1394ه.ش تا ارديبهشت ماه 1395 ه.ش در اين محدوده حضور داشته اند كه 42950 نفر برآورد شدند. با استفاده از فرمول كوكران و به روش تصادفي ساده 380 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. براي گردآوري داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روايي پرسشنامه توسط كارشناسان مورد تاييد قرار گرفت. پايايي پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفاي كرونباخ 853/0 به دست آمد. نتايج حاصل از يافته هاي آزمون همبستگي پيرسون نشان داد كه بين مولفه هاي منظر حسي و كيفيت ادراك حسي محيطي گذر ارگ جديد تبريز همبستگي مثبت و معناداري وجود دارد. هم چنين نتايج حاصل از آزمون رگرسيون چندمتغيره حاكي از اين است كه به ترتيب حس لامسه، حس شنوايي، حس چشايي و حس بويايي و در انتها حس بينايي داراي بيش ترين نقش و قدرت تبيين در ادراك محيطي اين گذر داشته و اين پنج متغير، توانايي تبيين 6/60 درصد از واريانس ادراك حسي كيفيت محيطي را دارند. در نهايت با توجه يافته هاي پژوهش، پيشنهادهاي كاربردي در خصوص راه كارهاي عملي بهبود ادراك حسي كيفيت محيطي ارائه شده است.

The five human senses are tools that make it possible to understand phenomena, environment and space around him. Because of the predominance of vision over other senses, environment designers often consider only visual sense in their design; unaware of the number of members of the community that are incapable of understanding the visual qualities. Creating visual dominance space that ignores audience’s perceptions, leads to physical architecture and urban environments that are unfamiliar for audience. The main objective of this study was to investigate the relationship between the sensory scape components and the environmental sensory perception quality of the new Arg in Tabriz. This research is a quantitative research and in terms of data collection, is a kind of field research. The population of this research is all the audiences (residents, workers and visitors) that have passed this area during March 2016 to May 2017. The statistical population of this study was 42950 people. The sample size of this study is 380 people selected by simple random method. A questionnaire was used to collect the data. The validity of questionnaire was approved by the member of experts. The reliability of questionnaire was obtained 0/8530 by using Cronbach’s alpha formula. The results of the Pearson correlation test showed that between components of sensory scape and quality of environmental perception of New Arg of Tabriz there is significant relationship at a confidence level of 99%. The results of linear regression test indicated that sense of touch, hearing, taste, sense of smell and sight at the end have the greatest role in environmental perception of this pass; and these five variables have the ability to account for 60.6% of the variance. Finally, with regard to the findings of the research, practical suggestions have been made regarding the practical solutions for improving the sensory quality of the environment.