مقايسه شاخص‌هاي كمي و كيفي برداشت سبز و سوخته ارقام نيشكر

Comparison of Quantity and Quality Indices in Green and Burnt Harvesting Sugarcane Cultivars

سابقه و هدف: افزايش گرمايش جهاني و مسائل زيست محيطي فشار افكار عمومي بخصوص در مناطق شهري نزديك مزارع نيشكر(Saccharum officinarum) موجب گذار از روش برداشت سوخته (اتش زدن مزرعه قبل از برداشت) به سمت برداشت سبز در اكثر مناطق كشت نيشكر درجهان شده است.آتش زدن مزرعه همچنين موجب ازبين رفتن حدود 20 تن برگ و سرشاخه شده كه درروش برداشت سبز مي تواند به صورت ماده آلي به خاك برگشته موجب حاصلخيزي خاك و پايداري توليد نيشكر در استان خوزستان شود. مواد وروش‌ها: به‌منظور بررسي شاخص‌هاي كيفي حين برداشت در روش برداشت سبز و مقايسه آن با ميزان ضايعات در روش برداشت سوخته نيشكر آزمايشي در سال زراعي 95-94 در كشت و صنعت نيشكر امام خميني اجرا شد. طرح آماري مورد استفاده كرت‌هاي يكبار خرد شده بر پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار بود كه سه رقم نيشكر به‌عنوان فاكتور اصلي و پنج روش برداشت و راتونينگ پس از برداشت به‌عنوان فاكتور فرعي درنظر گرفته شد. ضايعات برداشت نيشكر در مزرعه همچون ني كف بري نشده، ني قدي بجامانده، ني چاپري ريخته شده در مزرعه، ني تراش شده، كل ضايعات برداشت، درصد قند نيشكر (پل) و عملكرد نيشكر در واحد‌هاي ازمايشي مورد ارزيابي قرار گرفتند. كليه محاسبات آماري با نرم افزار SAS v 9.2 انجام گرفت و براي مقايسه ميانگين‌ها ‌از آزمون حداقل تفاوت معني‌دار (LSD) استفاده گرديد. يافته‌ها: نتايج نشان داد ارقام نيشكر در كل صفات مورد ارزيابي اختلاف معني‌داري در سطح احتمال 1% نشان دادند. بيشترين ضايعات ني تراش شده با 2/65 تن در هكتار متعلق به رقم زودرس CP73-21 و كمترين متعلق به رقم ديررس CP48-103‌‌‌ با 1/23 تن در هكتار بود. بيشترين ضايعات كل برداشت مربوط به رقم زودرس CP73-21 با 12/14 تن درهكتار و كمترين متعلق به واريته ديررس CP48-103 با 4/46 تن در هكتار بود. با توجه به اينكه واريته‌هاي نيشكر از لحاظ ارتفاع ساقه تعداد برگ دوره رسيدگي و تحمل در برابر ورس متفاوتند لذا نقش واريته در ميزان ضايعات حين برداشت مهم است. بيشترين ضايعات ني تراش شده متعلق به مجموع روش‌هاي برداشت سبز (بدون اختلاف معني‌دار بين خود) با حدود 2 تن در هكتار و كمترين ميزان تراش ني متعلق به روش برداشت سوخته (35/1 تن درهكتار) بود. مجموع روش‌هاي برداشت سبز بيشترين ضايعات برداشت را نسبت به برداشت سوخته داشتند. وجود برگ و سرشاخه سبز باعث افزايش ضايعات در برداشت سبز نيشكر مي‌شود. روش برداشت اثر معني‌داري در سطح احتمال خطاي 5% بر درصد پل نداشت. بيشترين عملكرد مربوط به واريته ميان‌رس CP69-1062 با ميانگين 92/87 تن در هكتار بود. كمترين ميزان عملكرد ني مربوط به واريته زودرس با 65/4 تن در هكتار بود. ميانگين عملكرد روش برداشت سوخته 83/19 تن در هكتار و ميانگين روش‌هاي برداشت سبز 73/68 تن در هكتار بود. در مجموع روش برداشت سبز نسبت به روش سوخته حدود 11% كاهش عملكرد نشان داد. نتيجه‌گيري‌:از انجا كه تحقيقات درخصوص برداشت سبز نيشكر تازه دركشور شروع شده و با توجه به اينكه بيشترين ضايعات به جا مانده درمزرعه در روش برداشت سبز متعلق به واريته زودرس بود همچنين نياز به انجام تغييرات فني در دروگرهاي نيشكربراي كارايي بالاتر در برداشت سبزوكاهش ضايعات توصيه مي شود با امكانات فعلي برداشت سبز نيشكردرمورد واريته هاي ميان رس و ديررس انجام شود.

Background and objectives: Increase in global warming and environmental issues, public opinion pressure, especially in urban areas near cane fields, the necessity of replacing green harvesting sugarcane (Saccharum Officinarum) instead of burning up is increasing. To set on fire cane fields also due to lose about 20 T ha-1 herbaceous (Trash blanket) remains can change to organic matter and help to soil fertility and sustainable production of sugarcane in Khuzestan. Materials and methods: To evaluation quantity and quality indices at harvesting time in green harvesting method and comparison with burnt harvesting losses a test performed in 2015-2016 growing season at Imam Khomeini Agro Industry Company. The experiment design was a split plot based on complete randomized block with four replications. Three sugarcane cultivars were as main plots and five harvesting methods and ratooning after harvesting were as sub plots considered. Infield losses such as complete cane, chopper cane, unravel cane, uncut cane, total losses, pol percent and cane yield was studied in test units. A SAS (v 9.2) software was used for accounts statistical and LSD test for means comparison. Results and Discussion: The results showed that cultivars had significant effect on all of measured characteristics. The highest and lowest unravel cane loses was observed in cultivar of CP73-21 (2.65 T ha-1) and CP48-103 (1.23Tha-1), respectively. Maximum total of losses belong CP73-21 cultivar (12.14Tha-1) and minimum (4.46Tha-1) belong CP48 cultivar. Because of difference between sugarcane cultivars in terms of cane length, leaf numbers, maturation stage period and tolerance to logging, these characteristics have important role in field losses. The highest unravel cane losses belong whole of green harvesting methods (without significant different between themselves) with nearly (2Tha-1) and the lowest unravel cane was observed burnt harvesting (1.35Tha-1). Green harvesting methods had more losses than burnt harvesting method. Because leaves and top are green at harvesting time in green harvesting method so losses amount in green harvesting method is higher than burnt method. The highest pol percent belong pre and middle mature cultivar. Method harvesting had not significant different on pol percent .The highest cane yield was observed in CP69-1062 cultivar (92.87Tha-1) and the lowest cane yield was observed in CP73-21 cultivar (65.4Tha-1). Average yield of burnt harvesting was 83.19Tha-1 and average yield of total green harvesting methods was 73.68T ha-1. Generally, yield of green harvesting methods had yield about 11% lower than burnt harvesting methods. Conclusion: Because researches about green harvesting sugarcane start lately in Iran and because infield losses is higher in early maturity cultivar than other cultivars and need to technical changes about sugarcane harvesters for field losses decrease, current green cane harvesting must be start with middle maturity and late maturity cultivars.