اثر مبدأ بذر و تيمارهاي شيميايي بر صفات جوانه‌زني بذر نيم‌رس نمدار

Effect of provenance and chemical treatments on the germination characteristics in immature seed of linden

يكي از مشكلات تكثير درختان جنس نمدار، جوانه‌زني اندك بذرهاي آنهاست. در اين تحقيق، تيمارهاي مختلف تحريك جوانه‌زنيدر بذرهاي نيم‌رس نمدار(Tilia rubra subsp. caucasica form angulata Rupr.)، جمع‌آوري‌شده از دو مبدأ ارتفاعي ميان‌بند و بالابند (به‌ترتيب 500 و 1500 متر از سطح دريا) جنگل‌هاي چمستان بررسي شد. بذرهاي نيم‌رسِ با پريكارپ هر مبدأ به‌صورت: 1. لايه‌گذاري سرد؛ 2. آغشته به هيدروكسيد سديم+لايه‌گذاري سرد؛ 3. بذرهاي نيم‌رس، بدون پريكارپ به‌صورت جيبرليك اسيد+لايه‌گذاري سرد؛ و 4. كينتين اسيد+لايه‌گذاري سرد در قالب طرح كاملاً تصادفي آزمايش شدند. بيشترين درصد جوانه‌زني (87 درصد) به بذرهاي بالابندِ بدون پريكارپ، تيمار‌شده به‌ترتيب با جيبرليك اسيد+لايه‌گذاري سرد، و كنتين اسيد+لايه‌گذاري سرد مربوط بود. بيشترين سرعت جوانه‌زني (6 بذر در هفته) به بذرهاي ميان‌بندِ با پريكارپ، تيمارشده به‌ترتيب با لايه‌گذاري سرد، و آغشته به جيبرليك اسيد+لايه‌گذاري سرد اختصاص داشت. كمترين ميانگين زمان جوانه‌زني (20 روز) به بذرهاي ميان‌بندِ با پريكارپ (فقط لايه‌گذاري سرد شده) متعلق بود. به‌طور كلي، اگرچه بذرهاي نيم‌رس بدون پريكارپِ بالابند، آغشته به جيبرليك اسيد (و كينتين اسيد)+لايه‌گذاري سرد داراي درصد جوانه‌زني مناسبي بودند، بذرهاي نيم‌رس با پريكارپ ميان‌بند (فقط لايه‌گذاري سرد) جوانه‌زني قابل قبولي را در زمان كوتاه‌تري نشان دادند. با وجود اين، در تحقيقات آينده، بررسي اثر تيمارها بر شاخص بنيۀ بذر و رشد‌و‌نمو نهال نمدار براي به‌كارگيري شيوۀ مناسب تكثير بذر و توليد نهال آن در نهالستان توصيه مي‌شود.

One of the problems of propagation of lindens (Tilia spp.) is low seed germination. In this research, different treatments for stimulating the germination in immature seeds of Tilia rubra subsp. caucasica form angulata collected from middle altitude (500 m a.s.l.) and high altitude (1500 m a.s.l.) of Chamestan forests (northern Iran) were examined. In both altitudinal seed sources, immature seeds with pericarp were subjected to 1) cold stratification, and 2) imbibed with NaOH (30%)+cold stratification. Also, immature seeds without pericarp were examined as 1) imbibed with GA3 (500 mg/l)+cold stratification, and 2) kinetin acid (1 mg/l)+cold stratification. The most germination percentage (87%) allocated to non-pericarp seeds of higher altitude, treated respectively, with 1) GA3+cold stratification, and 2) kinetin acid+cold stratification. The most germination speed (6 seeds/week) belonged to seeds of with pericarp collected from middle altitude, treated respectively with 1) cold stratification, and 2) imbibed with GA3+cold stratification. The lowest mean germination time (20 days) allocated to seeds with pericarp of middle altitude (only cold stratified). Generally, eventhough, non-pericarp immature seeds of higher altitude, imbibed with GA3 (and kinetin acid)+cold stratification had favorable germination percentage, the immature seeds with pericarp of lower altitude (only cold stratified) represented satisfaction germination percentage along the shorter period. However, in future investigations, effect of treatments on seed vigor index and growth of Tilia seedling in order to employ the proper method for seed propagation and seedling production of this species in nursery are advised.