يادداشت فني: شرايط و مخاطرات ژئوتكنيكي تونل هاي بلند شهري در تهران، مطالعه موردي تونل متوسليان

Technical note: Geotechnical conditions and hazards of urban tunneling in Tehran, Case Study: Motevaselian Tunnel

شناسايي هاي زمين‌شناسي مهندسي و برآورد پارامترهاي ژئوتكنيكي مسير تونل اهميت زيادي در طراحي و اجراي موفق تونل‌ها دارند. شناسايي دقيق و كامل اين پارامترها در محيط‌ هاي شهري، با توجه به تشديد اثرات آسيب‌هاي ناشي از نشست و ريزش تونل‌ها اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. شناسايي پارامترها و مخاطرات ژئوتكنيكي مسير تونل‌ها در انتخاب نوع دستگاه حفاري نيز داراي اهميت مي‌باشند. شناسايي اين ويژگي ها، يكي از چالش‌هاي مهم در تونل‌سازي است. تونل متوسليان به طول حدود 10 كيلومتر در ادامه بزرگراه صياد از شمال ميدان سپاه تا بزرگراه آزادگان پيش‌بيني شده است كه با توجه به امتداد شمال- جنوبي، به لحاظ شرايط زمين‌شناسي طيف متنوعي از واحدهاي زمين‌شناسي را در برمي‌گيرد. به همين دليل تخمين و ارزيابي پارامترهاي مذكور پيچيده است. در اين مطالعه روش برخورد با اين پيچيدگي ها جهت رسيدن به ارزيابي قابل اعتماد از شرايط زمين‌شناسي و ژئوتكنيكي تونل متوسليان با تعيين پارامترهاي ژئوتكنيكي و شناسايي مخاطرات محتمل در مسير تونل به‌عنوان يك تجربه مناسب مورد توجه قرار گرفته است. بر اين اساس مسير تونل با توجه به شرايط زمين‌شناسي به سه بخش شمالي، مياني و جنوبي تقسيم شده و ضمن معرفي تيپ‌هاي مختلف خاك به لحاظ پارامترهاي ژئوتكنيكي، با تلفيق نتايج بررسي هاي صحرايي و آزمايشگاهي، بازه تغييرات پارامترها در هر تيپ خاك مشخص شده و در نهايت مشخصات مصالح هر تيپ جهت انجام تحليل ها تعيين شده و همچنين مخاطرات محتمل در نواحي مختلف مسير تونل بررسي و ارائه شده است.

Engineering Geology and geotechnical parameters assessment is of the most important issues in successful tunnel design and construction operation. In urban areas, exact and complete reconnaissance of these parameters and site investigations are more critical as a result of the intensified effect of settlement and failure of the tunnels. Geotechnical parameters and hazards in tunnel route also affect the tunnel boring machine (T.B.M) selection and so they are challenging and very important issues. Shahid Motevasselian tunnel with a length of 10 Km. connects Shahid Sayyad Shirazi highway south wards (from north of Sepah Sq.) to Azadegan highway. There is a high geological diversity in geological units as a result of North- south direction of the tunnel and so it is too complicated to assess the parameters. In this study, as a good experience, the method of dealing with the complexities to achieve a reliable assessment of geological and geotechnical conditions is considered and also the possible hazards in different parts of the tunnel is determined. According to the geological and geotechnical situation, tunnel rout is divided to 3 distinct parts (northern part, middle part and southern part) and introducing the different soil types in terms of Geotechnical parameters, range of different parameters in any soil type is determined by combining the results of field and laboratory investigations, and finally, the material properties of each soil type determined as well as possible hazards likely in different parts of the tunnel route.