ارزيابي تنوع ژنتيكي سنجد با استفاده از نشانگرهاي مرفولوژيكي و مولكولي AFLP

Morphological and AFLP-Based Genetic Diversity Assessment of Elaeagnus angustifolia L.

در ‌‌اين ‌‌تحقيق ‌‌تنوع ‌‌ژنتيكي ‌‌تعداد ‌‌30 ‌‌ژنوتيپ ‌‌سنجد ‌‌متعلق ‌‌به ‌‌زيستگاه‌‌هاي ‌‌استان ‌‌آذربايجان ‌‌شرقي ‌‌(مناطق ‌‌تبريز، ‌‌مراغه ‌‌و ‌‌ملكان) ‌‌با ‌‌استفاده ‌‌از ‌‌نشانگرهاي ‌‌مرفولوژيكي ‌‌و ‌‌ملكولي ‌‌AFLP ‌‌ارزيابي ‌‌شد. ‌‌نتايج ‌‌آماره‌‌هاي ‌‌توصيفي ‌‌صفات ‌‌كمي ‌‌و ‌‌كيفي ‌‌بيانگر ‌‌وجود ‌‌تنوع ‌‌در ‌‌ژرم ‌‌پلاسم ‌‌مورد ‌‌ارزيابي ‌‌بود. ‌‌با ‌‌استفاده ‌‌از ‌‌الگوريتم ‌‌UPGMA ‌‌بر ‌‌پايه ‌‌صفات ‌‌كمي ‌‌و ‌‌كيفي، ‌‌ژنوتيپ‌‌ها ‌‌در ‌‌5 ‌‌گروه ‌‌قرار ‌‌گرفتند. ‌‌در ‌‌گروه ‌‌اول ‌‌بيشتر ‌‌ژنوتيپ‌‌هاي ‌‌منطقه ‌‌مراغه ‌‌و ‌‌در ‌‌گروه ‌‌سوم ‌‌بيشتر ‌‌ژنوتيپ‌‌هاي ‌‌منطقه ‌‌تبريز ‌‌قرار ‌‌گرفتند. ‌‌از ‌‌تعداد ‌‌14 ‌‌تركيب ‌‌آغازگر ‌‌EcoRI-MseI ‌‌براي ‌‌انگشت‌‌نگاري ‌‌ژنوتيپ‌‌ها ‌‌استفاده ‌‌شد ‌‌و ‌‌در ‌‌مجموع ‌‌تعداد ‌‌439 ‌‌نوار ‌‌چند ‌‌شكل ‌‌تكثير ‌‌شد. ‌‌براساس ‌‌معيار ‌‌تشابه ‌‌جاكارد، ‌‌كمترين ‌‌شباهت ‌‌ژنتيكي ‌‌(25‌‌ درصد) ‌‌بين ‌‌‌‌ژنوتيپ‌‌هاي ‌‌19 ‌‌(منطقه ‌‌ملكان) ‌‌و ‌‌27 ‌‌(منطقه ‌‌مراغه) ‌‌مشاهد ‌‌شد. ‌‌نتايج ‌‌تجزيه ‌‌به ‌‌مختصات ‌‌اصلي ‌‌بيانگر ‌‌پوشش ‌‌ژنومي ‌‌مناسب ‌‌نشانگرهاي ‌‌AFLP ‌‌انتخاب ‌‌شده ‌‌در ‌‌اين ‌‌مطالعه ‌‌بود. ‌‌بيشترين ‌‌مقدار ‌‌محتواي ‌‌اطلاعات ‌‌چندشكل ‌‌(0.83‌‌ درصد) ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌تركيب ‌‌آغازگري ‌‌MTTT-EGA ‌‌و ‌‌كمترين ‌‌مقدار ‌‌آن ‌‌(0.33‌‌ درصد) ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌تركيب ‌‌آغازگري MGT- ‌‌ETA بود. ‌‌تجزيه ‌‌خوشه‌‌اي ‌‌با ‌‌استفاده ‌‌از ‌‌داده‌هاي ‌‌ملكولي ‌‌ژنوتيپ‌‌ها ‌‌را ‌‌در ‌‌3 ‌‌گروه ‌‌قرار ‌‌داد. ‌‌بر ‌‌ ‌‌اين ‌‌اساس ‌‌توده‌‌هايي ‌‌با ‌‌توزيع ‌‌مناطق ‌‌جغرافيايي ‌‌مشابه ‌‌در ‌‌كنار ‌‌هم ‌‌قرار ‌‌نگرفتند، ‌‌ليكن ‌‌گروه‌بندي ‌‌بر ‌‌اساس ‌‌صفات ‌‌مرفولوژيكي ‌‌كمي ‌‌و ‌‌كيفي ‌‌تا ‌‌حدود ‌‌زيادي ‌‌با ‌‌توزيع ‌‌جغرافيايي ‌‌ژنوتيپ‌‌ها ‌‌همخواني ‌‌نشان ‌‌داد. ‌‌اين ‌‌نتايج ‌‌بر ‌‌اساس ‌‌نظريه ‌‌تكامل ‌‌همگرا ‌‌و ‌‌تا ‌‌حدودي ‌‌بدليل ‌‌تكثير ‌‌غيرجنسي ‌‌سنجد ‌‌از ‌‌ژنوتيپ‌‌هاي ‌‌مادري ‌‌محدود ‌‌و ‌‌توزيع ‌‌آنها ‌‌در ‌‌مناطق ‌‌جغرافيايي ‌‌مورد ‌‌مطالعه، ‌‌قابل ‌‌تفسير ‌‌مي‌‌باشد.

Genetic diversity among Russian olive genotypes in three different regions of East-Azerbaijan province (includes Tabriz, Maragheh and Malekan) were assessed using morphological and molecular (AFLP) markers. Results of the quantitative and qualitative traits statistics showed a significant genetic variation among studied germplasm and categorized them in five distinguished groups. The most number of genotypes from Maragheh region were in group 1, while, the group 3 consisted of the majority of genotypes from Tabriz region. All genotypes were analyzed with 14 EcoRI-MseI primer combinations. A total of 439 informative and polymorph AFLP markers was generated and analyzed. Based on Jaccard Similarity Index, the minimum genetic similarity was observed between genotype 19 (from Malekan region) and 27 (from Maragheh). The principal coordinate analysis (PCoA) showed the suitable genomic distribution of AFLP markers among individuals. The highest (0.83 %) and lowest (0.33 %) polymorphic information content achieved by primers combination MTTT-EGA and MGT-ETA, respectively. Cluster analysis using molecular data and UPGMA algorithm, classified the studied genotypes in three distinguished groups. The genotypes at the same geographical region did not classify in the same group based on clustering by molecular data. However, this achieved to a large extent when they were classified groups using morphological traits. This result might be explained in terms of convergent evolution and some in part due to asexual propagation of Russian olive from the limited maternal genotypes and distribution across the different geographical regions.