تأثير عوامل اجتماعي، سياسي و فرهنگي بر تحميديه هاي منابع تاريخ ايران اسلامي

The Effects of Social, Political, and Cultural Factors on Tahmidieh (Praising Allah Statements) Presented in Literatures of the History of Islamic Iran

در مَطلع بيشترِ ديباچه‌هاي منابع تاريخ ايران اسلامي تحميديه‌هايي به چشم مي‌خورد كه از نظر شكل، ساختاري مشابهي دارند اما در بُعد محتوا تفاوت‌هايي در آن‌ها ديده مي‌شود. اين تفاوت‌ها تحت تأثير عوامل مختلفي رخ نموده است. هدف مقالة حاضر واكاوي دلايل تفاوت برخي از مضامين، توضيحات و تعابيرِ به‌كاررفته در تحميديه‌هاي منابع تايخ ايران اسلامي است. در تبيين اين تفاوت‌ها متغيرهايي چون سياست‌هاي مذهبيِ حاكمان، باورهاي اعتقادي و تأثير آن‌ها در شيوة نگارش تحميديه‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان‌دهنده تأثيرپذيري تحميديه‌ها از مباني و شالوده‌هاي نظريِ حكومت‌ها، وضعيت فرهنگي ـ اجتماعي و به‌طوركلي فضاي گفتماني زمانه‌اي است كه تحميديه‌ها در آن به رشتة تحرير درآمده است.

In the first part of introduction in the literatures of the history of Islamic Iran, Tahmidiehs (praising Allah statements) can be seen that are similar in shape and structure, meanwhile there are some differences are in their contents. These differences are made by various factors. This paper aims to consider the reasons why differences are there in contents, descriptions and interpretations used in Tahmidiehs presented in the literature of the history of Islamic Iran. To explain these differences, some factors, namely religious policies of governors, common religious beliefs and their impacts on the writing methods of Tahmidieh are considered. The results of this study show that Tahmidiehs are under the effect of the theoretical foundations of governments, cultural-social status, and generally discursive space related to the time they are written.