تحول علم پزشكي و بهداشت در ايران از مشروطه تا پايان پهلوي اول

زمينه و هدف: در اين پژوهش، گذار گفتماني علم پزشكي ايران، از پروسه سنتي به مدرن در دوره مشروطه تا پايان پهلوي اول را مورد توجه قرار داده‌ايم. هدف از بررسي اين موضوع، بررسي تحول علم پزشكي سنتي به مدرن و كاستي‌هاي اين اقدام، به دليل عدم تلفيق اين دو گفتمان مي‌باشد و از طرفي اهميت حفظ سلامت جوامع در طول تاريخ كه خود ترقي هر جامعه‌اي را نشان مي‌دهد، است. وضعيت سلامت و بهداشت همگاني ايراني‌ها در دوره مشروطه و پهلوي اول كه برهه مورد توجه در اين پژوهش مي‌باشد، آن‌گونه كه بررسي تاريخ اجتماعي به ويژه در حوزه پزشكي جامعه نشان مي‌دهد، ابتدا چندان مطلوب نبود، اما به تدريج با توجه حكومت‌ها به ويژه دردوره پهلوي اول روند تحول علم پزشكي و سلامت جامعه را به سمت گفتمان مدرن آن مي‌توان شاهد بود.مواد و روش‌ها: تبيين مراحل تحول گفتمان پزشكي سنتي به مدرن، هدفي است كه اين پژوهش مي‌كوشد با روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه‌اي، اسناد آرشيوي و مطبوعات اين دوره تاريخي به بررسي اين جنبه علمي در تاريخ ايران، بپردازد.ملاحظات اخلاقي: در مراجعه به متون، صداقت و امانتداري در پژوهش، استناد به منابع و انتشار آن‌ها رعايت شده است.يافته‌ها: اهميت تحقيق در بررسي اين گذار تاريخي در علم پزشكي و نتايجي كه در ايران به دنبال آورد، مي‌باشد. در واقع شدت بيماري‌ها، به ويژه عارضه‌هاي واگيردار در سراسر كشور به حدي گسترده بود كه همين امر موجب تلنگري براي حاكمان و روشنفكران بود، اگرچه در دوره مشروطه، قوانيني در راستاي اين امر وضع شد، اما به مرحله اجرايي درنيامد.نتيجه‌گيري: با آغاز دوره پهلوي اول روند رو به بهبود سلامت و تحولات بزرگي در علم پزشكي به وجود آمد، اما در نتيجه اين تحول، به دليل عدم سازگاري ميان دو گفتمان سنتي و مدرن در اين علم منجر به حذف يكي و رونق ديگري شد. عرصه گفتمان علم پزشكي مدرن با تكيه بر جايگاه بيماري و بدن به اوج خود خود رسيد، اما وجود آمرانگي در تحقق اين علم و كنارگذاشتن طب سنتي، عواقبي به دنبال داشت كه در دوره‌هاي بعد نمود پيدا كرد.