تحليل راهبردي نظام ترويج به عنوان ابزار توسعه روستايي

Strategic Analysis of Agricultural Extension System as rural development tool

امروزه ترويج متأثر از تغييرات مستمري است كه در شرايط اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اعضاي جوامع روستايي يا همان توده­ هاي بهره ­بردار از منابع پايه توليد روي­داده و مي­دهد؛ از مهم­ترين انتقاداتي كه به نظام ترويج كشاورزي وارد شده است، عدم توجه كافي به آينده و آماده‌ نبودن براي مواجهه با اين تغييرات است. هدف اصلي اين تحقيق تحليل راهبردي نظام ترويج كشاورزي ايران است. جامعه آماري 169 نفر از كارشناسان و مديران ترويج شش استان فارس، زنجان، تهران، كرمان، مازندران و كرمانشاه بوده كه 117 نفر بر اساس جدول كرجسي و مورگان به روش نمونه­ گيري تصادفي طبقه ­اي با انتساب متناسب انتخاب شده است. ابزار تحقيق پرسشنامه بوده و روايي‌ آن به تأييد پانلي از متخصصان ترويج قرار گرفت. پايايي پرسشنامه نيز در مرحله آزمون مقدماتي تعيين گرديد و ميزان آلفاي كرونباخ براي بخش‌هاي مختلف پرسشنامه محاسبه گرديد (0/92- 0/75). روش تحقيق توصيفي و با عنايت به اهداف تحقيق مبتني بر تحليل راهبردي SWOT است. ابتدا با تحليل محيط داخلي، فهرستي از نقاط قوت و ضعف نظام ترويج تهيه و سپس با واكاوي محيط بيروني فهرستي از فرصت­ها و تهديدها شناسايي گرديد. برخي از راهبردهاي حاصل از يافته­ هاي تحقيق شامل افزايش سهم اعتبارات خاص ترويج و آموزش كشاورزي در كشور؛ اصلاح ساختار، باز­تعريف رسالت­ها و بازنگري در اهداف ترويج و قانوني نمودن آن­ها به­ منظور جلوگيري از تغييرات مداوم؛ ايجاد هماهنگي بيشتر بين دستگاه ­هاي اجرايي با فعاليت­ هاي ترويجي؛ بازنگري در ارتباط تشكيلاتي بين صف و ستاد ترويج و استفاده از ظرفيت مراكز آموزشي و تحقيقي مي­ باشد.

Today extension is influenced by the continuous changes in the economic, social and cultural conditions of the rural communities' members. One of the criticisms of the extension system as the most important component of rural development is that it is not ready to deal with these changes. The main purpose of this study was to perform a strategic analysis of agricultural extension system in Iran. It was an applied type of research and the main instrument which was used in this survey was a questionnaire. The population of the study consisted of 169 experts in six provinces (Fars, Zanjan, Tehran, Kerman, Mazandaran and Kermanshah), from which 117 people were selected based on the Krejcie & Morgan table by stratified random sampling method. The questionnaire was revised with the help of experts who had significant experience in agricultural extension to examine the validity of the instrument. A pilot study was conducted with 18 experts to determine the reliability of the questionnaire for the study. Computed Cronbach’s Alpha score was acceptable for different parts of the questionnaire (0.75-0.92), which indicated that the instrument was reliable. The research method is descriptive and according to research objectives it is based on SWOT analysis. Beginning with an analysis of the internal environment, a list of strengths and weaknesses of the extension System were prepared and a list of opportunities and threats were identified by analyzing the external environment. Some of the strategies derived from the research findings include increasing the share of special agricultural extension & education credits in the country; reforming the structure; redefining the missions; and reviewing them in order to promote and legitimize them to prevent continuous changes; creating more coordination between executive institutions with extension activities; reviewing the relationship between extension line and staff and use of the capacity of educational and research centers.