مكان‌‌يابي ناحيۀ صنعتي محصولات كشاورزي زرشك و عناب در مناطق روستايي (مورد شناسي: شهرستان بيرجند)

Locating Industrial Zones for Agricultural Productions of Barberry and Jujube in Rural Regions (Case Study: Birjand County

با استمرار خشكسالي و كاهش منابع محيطي در نواحي روستايي ظرفيت اشتغال در بخش كشاورزي كاهش يافته ‌‌است. در اين راستا يكي از مهم‌‌ترين راهبردها، استقرار صنايع روستايي‌‌، به‌‌ويژه توجه به ظرفيت‌‌هايي همچون توليد محصولات مقاوم به خشكي به‌‌سبب برون‌‌رفت از چالش‌‌ پيش‌‌رو ‌‌است. بدين منظور تحقيق حاضر با هدف تعيين مكان مناسب ناحيۀ صنعتي، به مكان‌‌يابي ناحيۀ صنعتي محصولات زرشك و عناب پرداخته‌‌ است. محدودۀ مورد مطالعه نواحي روستايي شهرستان بيرجند ‌‌است. اين تحقيق مبتني‌‌بر روش‌‌هاي توصيفي- تحليلي (در سال 1395)، به‌‌صورت كتابخانه‌‌اي، پرسشنامه‌‌اي و ميداني صورت گرفت. براي تحليل داده‌‌ها از تكنيك ديمتل و ANPاستفاده شده است. بدين منظور پرسشنامۀ مقايسۀ زوجي بين 15 نفر از كارشناسان توزيع و با استفاده از نرم‌‌افزار Arc map، لايه‌‌هاي اطلاعاتي مستخرج‌‌شده از لايۀ ماهواره‌‌اي DEM(تصوير TM، مي 2012) و لايۀ اقليم‌‌شناسي (1360-1390) استان خراسان جنوبي تلفيق شد و درنهايت مكان بهينۀ ناحيۀ صنعتي به‌‌دست آمد. بنابر يافته‌‌هاي تحقيق، دسترسي به منابع آب با ضريب (0/4529)، شيب مناسب با (0/4239)، دسترسي به نيروي انساني با (0/3125)، فاصله از گسل با (0/2250)، فاصله از مسيل با (0/1495) و دسترسي به معابر اصلي با (0/1119)، بيشترين وزن را در تعيين مكان بهينۀ ناحيۀ صنعتي دارن‌‌د. برخورداري از خدمات (0/0347) و دسترسي به مراكز و اداره‌‌هاي شهري (0/0476) نيز داراي كمترين اهميت هستند؛ بنابراين، از كل پهنۀ شهرستان بيرجند به مساحت 1043 كيلومترمربع، فقط حدود 7 كيلومتر مربع آن براي استقرار ناحيۀ صنعتي روستايي مناسب ‌‌است.

With the continuation of droughts and the reduction of environmental resources in rural areas, employment capacity in the agricultural sector has decreased. In this regard, one of the most important strategies is the establishment of rural industries, with particular attention to capacities such as the production of drought resistant products due to the emergence of the leading challenge. For this purpose, the aim of this study was to determine the proper location of industrial area, to locate the industrial zone of barberry and jujube products. The study area is rural areas of Birjand County. This research was conducted in year 2016 as a library, questionnaire and field study. Data analysis has been done using DEMETL and ANP techniques. For this purpose, a paired questionnaire was distributed among 15 experts, and using the Arcmap software, the information layers were extracted from the satellite DEM layer (Image TM, May 2012) and the climatic layer (2011-2011) in South Khorasan Province, and finally, the optimal industrial area was obtained.Access to water resources by a factor of (0.4529), suitable slope (0.4239), access to human resources (0.3125), faults (0.2250), the distance from the watercourse (0.1495) and access to the main thoroughfares (0.1119) industrial Area has the most weight in determining the optimal location. The services (0.0347) and access to urban centers and offices (0.0476) are the least important. Birjand county an area of 1043 Km2 of total area, only 7 Km2 it is appropriate to establish rural industrial area.