تأثير اقليم بر طرح‌واره‌هاي ذهني شهروندان در ادراك فضاي شهري نمونة موردي: پارك ائل‌گلي تبريز

The impact of Climate on Mental Schemas of Citizens in Perception of Urban Spaces (Case Study: El Gholi Park in Tabriz

ادراك، مجموعه‌اي از پردازش‌هاي محرك‌هاي خارجي است كه با طرح‌واره‌ها هدايت مي‌شوند. محرك‌هاي خارجي گستره‌اي وسيع را شامل مي‌شوند كه يكي از مهم‌ترين عناصر آن، اقليم است. هدف اين پژوهش، پرسش از چگونگي پيوند خرداقليم و مكان در ذهن انسان‌ها و بررسي چگونگي تأثير اقليم بر ادراك فضاي شهري است. بستر مطالعة اين پژوهش، پارك ائل‌گلي تبريز بوده است. علت انتخاب اين پارك به‌منزلة نمونة موردي پژوهش حاضر در وهلة اول استفادة قشرهاي مختلف جامعه از اين پارك و در وهلة دوم وجود پيكربندي‌هاي مختلف فضايي براي افراد با عوامل آسايش حرارتي متفاوت است. در پژوهش حاضر سعي شده است جامعة آماري پژوهش شامل هر دو گروه افرادي باشد كه هم پيوسته از پارك ائل‌گلي تبريز استفاده كرده‌اند و حضور پويا داشته‌اند و هم به‌ندرت در آن پارك حضور يافته‌اند. پژوهش سعي در اثبات فرضيه‌هاي خود دارد؛ مبني بر اينكه خرداقليم، بخش مهمي از جزئيات ادراكي يك مكان و همچنين عاملي مهم در شكل‌گيري طرح‌واره‌هاي ذهني ما نسبت به يك فضا و درنتيجه نحوة شناخت ما از آن فضاست. پژوهش به شيوة كيفي و با روش نقشه‌هاي شناختي و مصاحبه با نمونه‌گيري داوطلبانه انجام شده است كه يكي از مناسب‌ترين ابزارها در مطالعات، پيوند اقليم و مكان است. نتايج حاصل از اين روش نشان مي‌دهد براي موفقيت و مقبول‌بودن يك فضاي شهري براي تمامي قشرهاي استفاده‌كننده و حضور بيشتر افراد در آن مكان، بايد شرايط خرداقليم آن فضا نيز در نظر گرفته شود؛ زيرا اقليم، عامل تعيين‌كننده‌اي در شكل‌گيري طرح‌واره‌هاي ذهني مطلوب از يك فضا در افراد به شمار مي‌آيد و به‌منزلة يك عامل اكولوژي، تأثير مهمي بر ادراك افراد دربارة يك مكان آشنا دارد.

Perception is a collection of external stimulus processes driven by schemas. Foreign stimulants include a wide range of which one of its most important elements is the climate. The goal of this research is to investigate the link between micro-climate and space in the human mind as well as the analysis of the impact of the climate on the perception of urban space. This research targets the Park of El Gholi in the city of Tabriz and attempts to prove this hypothesis that: the micro-climate is an important part of the detailed perception of a space; and also is a key factor in shaping our mental schemas against a space, and the way we understand the space. The research has been performed in a qualitative method using cognitive maps and interview with sample candidates, which is one of the most utilized tools in studying the link between climate and space. The results show that for an urban space to achieve success and be accepted by all its users as well as the presence of people in it, the conditions of the space’s micro-climate should be taken into account. Because, the climate is considered as a determinative factor in shaping desired mental schemas from a space by people, and the climate as an ecological factor, has an important impact on people perception from a known space.