تحليل درجۀ خطرپذيري مناطق شهري به‌منظور مديريت بحران پس از زلزله با استفاده از روش FAHP در GIS مطالعۀ موردي: منطقۀ يك اهواز

Analyzing the Level of Risk in Urban Areas for Crisis Management After Earthquake Using FAHP method in GIS (Case study: 1th district of Ahvaz)

ازآنجايي كه احتمال وقوع سوانح طبيعي در همه زمان و همه مكان وجود دارد، ايجاد و انجام تمهيدات لازم جهت برخورد و مقابله هرچه مناسب تر با اين مخاطرات ضروري به نظر مي رسد. منطقه يك اهواز از هسته هاي اوليه و اصلي شهر به شمار مي رود و داراي بافت نسبتأ گسترده فرسوده و قديمي و همچنين ترافيك سنگين است. از طرفي قسمتي از خط گسل اهواز در اين محدوده وجود داردكه اهميت بررسي و پژوهش را در زمينه مديريت بحران بيشتر مي كند. در پژوهش حاضر در جهت مديريت صحيح بحران در منطقه 1 اهواز با بهرگيري از مدل FAHP در محيطGIS اقدام به تفكيك سطوح خطرپذير منطقه گرديد. عوامل موثر در اين مدل شامل فاصله از گسل، ميزان تراكم عبور و مرور، فاصله از معابر، فاصله از فضاي باز، فاصله از مراكز درماني، كيفيت ابنيه، فاصله از مراكز اصلي شهر، فاصله از ايستگاه هاي آتش نشاني، فاصله از ايستگاه هاي پمپ بنزين، فاصله از اماكن نظامي، فاصله از خدمات اجتماعي و تراكم جمعيت مي باشد. در اين تحقيق پس از استانداردسازي لايه هاي موثر به روش فازي، اقدام به تعيين درجه خطرپذيري سطوح منطقه 1 اهواز به روش FAHP شده است. نتايج حاصل از خروجي مدل نشان مي دهد، از كل مساحت بلوك ها و مناطق ساختماني منطقه 1 ، قسمت مركزي و هسته اصلي منطقه يعني خيابان هاي سلمان فارسي و محدوده اطراف آن و همچنين قسمت جنوبي منطقه كه كوي طالقاني و ابوذر و تا حدودي كوي 22 بهمن را شامل مي شود، در كلاس هاي شديدأ نامطلوب تا نامطلوب (59/29درصد) و قسمت جنوب شرقي و شمال منطقه در كلاس متوسط تا بسيار مطلوب جاي گرفته اند. تنها بخش بسيار كمي از كل منطقه در وضعيت بسيار مطلوب و مطلوب ترين قرار دارد.

Establishing and executing appropriate arrangements for dealing with accidents is necessary because there is always the possibility for natural disasters. 1th district of Ahvaz is the cores of the primary city and it has relatively wide worn and old buildings and heavy traffic. Also a part of fault line of Ahvaz is located in this area so the consideration and researches in the field of crisis management is essential. In current research, in order to optimize the crisis management, different levels of risk shall be determined in district 1 of Ahvaz by using FAHP in GIS environment. The layers which are used in this model are as follow: The distance from fault, traffic density, distance from roads, distance from green spaces, distance from health centers, the quality of buildings, distance from the center of town, distance from fire stations, distance from petrol stations, distance from military sites and population density. The results shows that all blocks and buildings of the central part of the core zone, such as Salman Farsi Street and its surroundings, South part of shahid Taleghani and Abozar Street and approximately 22 Bahman area are located in level of totally undesirable to undesirable (29.59%), and part of south eastern and north area is labeled as medium desirable level. The small part of this area is at the desirable and totally desirable level.