بررسي و تحليل قلعۀ پوراشرف شهرستان دره‌شهر

قالع متعددي به جامانده از دورههاي مختلف تاريخي در شهرستان درهشهر از توابع استان ايالم موجود است. يكي از اين بناها قلعۀ پوراشرف است كه در راستاي نيل به اهداف نظامي و سياسي حكام محلي بنا نهاده شده است. هدف اصلي پژوهش حاضر مطالعۀ باستانشناختي قلعۀ پوراشرف و تبيين نقش، جايگاه، و چرايي ساخت آن در بستر سياسي و نظامي شهرستان دره شهر در دورۀ قاجاريه است. سؤال پژوهش اين است: كالبد اصلي بناي قلعۀ پوراشرف به لحاظ معماري چگونه است و تاريخ دقيق تأسيس و ضرورت ساخت آن در اين دوره چيست؟ روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي با رويكرد تاريخي و بر اساس مطالعات ميداني و كتابخانه اي به سرانجام رسيده است. نتايج پژوهش نشان ‌­ميدهد كه بناي پوراشرف بر اساس اجزاي سازندۀ آن يعني برج و باروهاي چندطبقه و بلند، ‌­تيركشها، اصطبل دروني قلعه، چاه آب، بازداشتگاه موقت، محل اسكان و استقرار نظاميان، بخش اداري قلعه، و محل ذخيرۀ مواد غذايي آن، بنايي نظامي است. ساخت قلعۀ پوراشرف در احوال سياسي و نظامي منطقۀ درهشهر )جنگ و ناامني ها متعاقب آن( در دورۀ قاجاريه امري ضروري بوده است و بر اساس مطالعات معماري آن، كاركرد نظامي اين قلعه بر كاركرد مسكوني آن غالب بوده است. تاريخ ساخت اين بنا يا تاريخ تعمير آن ـ علي­‌رغم نظرات متعدد ديگر پژوهشگران ـ متعلق به سال 1335ق است.