تحليل ساختار كالبدي و كاركردي خانۀ بهشتيان

در خلق و تداوم حيات ميراث مسكوني اصفهان، وجوه كالبدي و كاركردي متعدد اثرگذار بوده است. لذا شناخت اين وجوه در حفاظت اين آثار امري مهم و ضروري مي نمايد. اين خانه ها علي رغم ارزش هاي تاريخي و فرهنگي فراوان، به خاطر وسعت زياد، مشكالت حقوقي و قانوني، تغيير شيوۀ زندگي، هزينه هاي زياد مرمت، ناتواني مالكان در نگهداري، و... به سرعت در حال تخريب هستند. برخي از خانه هاي قاجاري شهر اصفهان، تاكنون در فهرست آثار ملي به ثبت نرسيده، از طرف ديگر برخي خانه هاي ثبت شده به علت فقدان حمايت هاي قانوني الزم و به علل مختلف در معرض تخريب قرار گرفته است. خانۀ بهشتيان يكي از نفايس معماري مسكوني ايراني است كه به رغم ارزش هاي كالبدي، داراي شناسه هاي فراكالبدي بي نظيري بوده است. اين پژوهش در پي پاسخگويي به چگونگي ساختار كالبد و كاركرد خانۀ بهشتيان به منظور مستندسازي بنا به عنوان نمونه اي ارزشمند از ميراث مسكوني شهر اصفهان بوده است. اهداف اصلي در راستاي پاسخ گويي به پرسش كليدي به اين قرار خواهد بود كه با تحليل ويژگي هاي كالبدي و كاركردي خانۀ بهشتيان بتوان به مستندسازي علمي اين بنا در راستاي ارائه طرح هاي حفاظت و احيا پرداخت. اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي و با هدف توسعه اي و با بهره گيري از اسناد كتابخانه اي و مطالعات ميداني و مصاحبه انجام شده و يافته ها طبق روشي كيفي و از طريق مقايسه و تفسير، تحليل شده اند. نتيجۀ پژوهش بيانگر آشكار شدن ارزش هاي كالبدي و كاركردي خانه با مطالعۀ اسناد تاريخي و در مقايسه با برخي خانه هاي تاريخي هم دوره آن در بافت تاريخي اصفهان بوده است. به خاطر ويژگي هايي همچون تلفيق فضاي كارگاه با معماري خانه و وقوع رويدادهايي متناسب با فعاليت هاي فرهنگي آخرين مالك، خانۀ تاريخي بهشتيان در گونۀ خانه ـ كارگاه هاي تاريخي و خانۀ مشاهير اصفهان قابل بازشناسي است.