تأثير دسترسي و پرداخت از جيب در بهره‌مندي از ويزيت پزشك عمومي: مطالعه‌اي به صورت پنل ديتا در ميان بيمه‌شدگان سازمان تأمين اجتماعي

Effect of Access and Out of Pocket Payment on GP's Visit Utilization: A Data Panel Study among Individuals Covered by Social Security Organization

مقدمه: بررسي حداقل يك دهه از تجربيات سازمان تأمين اجتماعي در خصوص ميزان مشاركت بيماران و ميزان دسترسي به خدمات ويزيت پزشك عمومي كه در خود عناصر اصلي يك نظام سلامت اعم از بخش خصوصي، دولتي و رايگان را در بر دارد، مي‌تواند تجربيات مفيدي در اختيار سياست‌گذاران عرصه سلامت قرار دهد. روش كار: در پژوهش حاضر، تخمين تابع تقاضاي ويزيت پزشك عمومي با استفاده از داده‌هاي پنل (88 -1377) انجام شده است. جامعه پژوهش، حدود 30 ميليون نفر افراد تحت پوشش درمان سازمان تأمين اجتماعي مي‌باشند كه طي سال‌هاي مذكور براي دريافت خدمت ويزيت پزشك عمومي به مراكز درماني طرف قرارداد و متعلق به سازمان مذكور مراجعه نموده‌اند. يافته‌ها: يافته‌هاي تخميني حاصل از مدل نشان مي‌دهدكه متغيرهاي " نسبت پرداخت از جيب بيمار بابت ويزيت پزشك متخصص به پرداخت از جيب بيمار بابت ويزيت پزشك عمومي" و " پرداخت از جيب بيمار بابت دارو " ، در بهره‌مندي از ويزيت پزشكان عمومي تأثير معكوس داشته است و تأثير متغير " ميزان دسترسي " ، براي شاخص مذكور مستقيم بوده است. همچنين " سرانه تعديل شده هزينه خانوار بر اساس بعد خانوار " ، بر شاخص مذكور تأثير معنادار نداشته است. نتيجه‌گيري: افزايش يا كاهش پرداخت از جيب، در تغيير رفتار بيمه‌شدگان تأمين اجتماعي كه از حمايت‌هاي درماني نسبتاً مناسبي در مقايسه با ساير اقشار جامعه برخوردار هستند، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. سازمان مذكور با توجه به وضعيت استان‌هاي مختلف، ميزان دسترسي و قيمت براي هر خدمت را مي‌بايست با توجه به حساسيت و كشش‌پذيري آن خدمت و همچنين قابليت جانشيني آن با خدمات و ارايه‌كنندگان موجود ديگر در بازار در نظر داشته باشد تا با حفظ تعادل در ميزان مشاركت بيماران، ميزان بهره‌مندي آنان از خدمات درماني براساس نيازهاي واقعي دچار بي‌عدالتي و اختلال نگردد.

Introduction: Assessment of a decade experience about patients cost sharing in the Social Security Organization and availability of general practitioners visits can provide useful insight for health policymakers. Methods: In the present study, demands for general practitioners’ visits were estimated using panel data (1998-2009). The study population included 30 million individuals covered by the Social Security Organization who have visits with the general practitioners during 1998-2009. Results: The estimated results of the model indicated that the effect of "proportion of out of pocket specialist's visit to out of pocket general practitioner's visit" and the out of pocket paid for drug was reverse and the effects of access was straight in the use of general practitioners’ services. The per capita household expenditures adjusted on family size had no significant effect on the index. Conclusion: The out of pocket changes are important. Regarding different provinces, the organization should consider the availability and price for each service based on the sensitivity of the service and the ability to substitute it with other services and other providers available in the setting. By balancing patients cost sharing, the utilization of health services would be based on real needs of patients.