اثر زمان قلمه‌گيري، طول قلمه و هورمون بر ريشه‌زايي و جوانه‌زني قلمه‌هاي بنگرو (Vitex pseudo-negundo)

Effect of cutting time, cutting length and hormone on rooting and germination of Vitex pseudo-negundo (Hausskn.) Hand-Mzt. cuttings

پژوهش پيش‌رو با هدف بررسي تكثير غيرجنسي درختچه بنگرو (Vitex pseudo-negundo (Hausskn.) Hand-Mzt) در قالب آزمايش فاكتوريل بر مبناي طرح كاملاً تصادفي در چهار تكرار و 30 قلمه در هر تكرار در گلخانه شهرداري بهبهان انجام شد. عامل‌هاي مورد آزمايش شامل زمان قلمه‌گيري در شش سطح (اول و پانزدهم دي، اول و پانزدهم بهمن، اول و پانزدهم اسفند)، طول قلمه در سه سطح (15، 20 و 25 سانتي­متر) و هورمون نفتالين‌استيك‌اسيد (NAA) در دو سطح (با هورمون و بدون هورمون) بودند. نتايج نشان داد كه قلمه­‌هاي تهيه‌شده در اول بهمن، اول اسفند و پانزدهم اسفند داراي بيشترين درصد ريشه­‌زايي، جوانه‌­زني و تعداد ريشه بودند. بيشترين درصد ريشه­‌زايي و جوانه‌­زني در قلمه­‌هاي 15 و 20 سانتي­‌متري و بيشترين تعداد ريشه و وزن تر و خشك ريشه در قلمه­‌هاي 25 سانتي­‌متري مشاهده شد. اثر متقابل هورمون، زمان قلمه‌­گيري و طول قلمه، نشان‌دهنده بيشتر بودن وزن تر، وزن خشك و قطر ريشه در قلمه­‌هاي 25 سانتي‌متري هورمون‌دار تهيه‌شده در اول اسفند بود. استفاده از هورمون بر درصد ريشه­‌زايي، جوانه­‌زني و طول ريشه تأثير منفي داشت. در اين مطالعه، بهترين نتيجه مربوط به قلمه‌­هاي 25 سانتي‌متري تهيه‌شده در اوايل اسفند و بدون استفاده از هورمون بود.

Vitex pseudo-negundo (Hausskn.) Hand-Mzt. is a shrub that is height of about 1-2 meters. To study vegetative propagation of Vitex pseudo-negundo experimental was conducted using a 6 × 3 × 2 factorial design based on completely randomized design with 4 replications and 30 cuttings per treatment in Behbahan municipalities' greenhouse. The experiment factors included: Cutting time at 6 levels (22 December and 5 January, 21 January and 4 February, 20 February and 6 March), Cutting length at 3 levels (15, 20 and 25 cm) and NAA hormone at 2 levels (with hormones and hormone-free). Results showed that the cuttings taken in 21 January, 20 February and 6 March have the highest rooting and germination percent and root number. The highest (rooting and germination percent) and (root number and root dry and fresh weight) were observed in length cuttings of 15, 20 cm and 25 cm respectively. The interaction effect of hormone and cutting time and cutting length, indicator being more dry weight, fresh weight and root diameter in cuttings with hormone taken in 20 February with a length of 25 cm. The use of hormone has the negative effect on rooting and germination percent and root length. In this study, the best result was achieved for cuttings taken in 20 February, with a length of 25 cm and without the use of hormones.