تأثير آبياري با فاضلاب خانگي خام ورودي و پساب تصفيه ثانويه تصفيه خانه فاضلاب شهرك اكباتان بر ميزان انتقال فسفر به زير عمق توسعه ريشه‌ها

Investigation of Phosphorous Leaching to Soil Depth by Irrigation with Raw and Treated Domestic Wastewater Obtained from Ekbatan Treatment Plant

از جمله نتايج به كارگيري فاضلاب خانگي خام و پساب تصفيه شده آن در كشاورزي و آبياري اراضي زراعي، اضافه شدن انواع تركيبات شيميايي به خاك علاوه بر تأمين آب مورد نياز گياه مي‌باشد. با تدارك عناصر كودي از اين طريق به افزايش حاصلخيزي خاك كمك شده و در نتيجه تقليل مصرف كود، به كاهش هزينه‌هاي عمده جاري در فعاليت‌هاي كشاورزي منجر مي‌شود. بنابراين به منظور بررسي كارايي مجموعه خاك و گياه در جذب املاح و آلاينده‌هاي موجود در فاضلاب و پساب (از جمله تركيبات فسفردار) و نيز تعيين ميزان و نحوه انتقال آنها به زير عمق توسعه ريشه‌ها در نتيجه عمليات آبياري، تحقيق حاضر به انجام رسيد. در همين راستا با بهره‌گيري از لايسيمتر به مدت دو سال از فاضلاب خانگي خام ورودي و پساب تصفيه ثانويه خروجي از تصفيه خانه فاضلاب شهرك اكباتان براي آبياري سبزي‌هايي مانند گوجه فرنگي، جعفري و هويج استفاده شد. اين تحقيق با منظور نمودن آب چاه به عنوان تيمار شاهد و بهره گيري از آزمايش آماري فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي به اجرا درآمد. نتايج به‌دست آمده بيانگر آن بود كه ميزان انتقال فسفر به عمق خاك در نتيجه كاربرد فاضلاب خام بين 0/9-56/3 درصد و در پساب تصفيه شده بين 03/1- 15/4 درصد غلظت فسفر ورودي توسط آب آبياري در نوسان است. با محاسبه بيلان جرمي، ميزان حذف فسفر از فاضلاب و پساب توسط مجموعه خاك و گياه بين 2/97 تا 9/99 درصد برآورد گرديد. حداكثر غلظت فسفات در طول مدت دو سال آزمايش، در زه‌آب خروجي از لايسيمترهاي آبياري شده با فاضلاب خام و به ميزان 21/0 ميلي‌گرم بر ليتر مشاهده شد كه اين ميزان، بسيار كمتر از مقدار فسفات مجاز از نظر استاندارد سازمان حفاظت محيط زيست ايران جهت تخليه پساب به منابع آب سطحي (0/6 ميلي‌گرم برليتر) و تنها در حدود 3/5 درصد آن مي‌باشد.

Increased chemical compounds in soil are the most important results of irrigation with domestic wastewater and treated effluents which contain some nutrients such as phosphorous (P). This process could increase the soil fertility, leading to the decrease of chemical nutrient consumption and consequently the cost of agricultural production. A research project was carried out in Tehran region for two years in order to investigate the capabilities of soil and plant in absorption and storage of wastewater contaminants, namely, phosphorous, and also the transmission of them to drain depth as a result of irrigation practice. To do the research, a series of lysimeters based on a statistical factorial experiment in the form of randomized complete design (3x3x3) were used. Raw and treated domestic wastewater, obtained from Ekbatan Housing Complex, and well water (control) were used to irrigate raw edible vegetables including parsley, carrot and tomato. The results showed that the amount of phosphorous leaching through soil to drain depth was between 0.90% and 3.56%, and between 1.03% and 4.15% of the phosphorous concentration in raw wastewater and treated one entered into the soil, respectively. Also, mass balance analyses showed the average phosphorous reduction ranged from 97.2% to 99.9% of the phosphorous entered with wastewater. During two years of study, the maximum concentration of PO4 measured in drained water was about 0.21 mg/L obtained from lysimeters irrigated with raw wastewater. This was much lower than the permissible PO4 amount for discharging the effluents to the surface water resources (6 mg/L PO4 is permitted by Iranian Environmental Protection Organization).