ارزيابي تغييرات مكاني عناصر غذايي پرمصرف در اراضي دانشگاه زنجان

Evaluation of macronutrients spatial variability in university of Zanjan

يك سيستم كشاورزي زماني پايدار است، كه عناصر غذايي از دست رفته در آن به نحوي جايگزين شود. كودهاي شيميايي يكي از مهم‌ترين منابع تأمين‌كننده عناصر غذايي براي گياه است كه استفاده بهينه از آن‌ها در دستيابي به نتيجه مورد نظر، نقش اساسي دارند. از جمله ابزارهاي مناسب در اين زمينه نقشه‌هاي پهنه‌بندي عناصر غذايي است. از طرف ديگر نقشه‌هاي پهنه‌بندي عناصر غذايي مي‌تواند راه‌گشاي استفاده مناسب و صحيح از كودهاي شيميايي باشد. در اين پژوهش، تغييرات مكاني و نقشه‌هاي پهنه‌بندي عناصر پر‌مصرف نيتروژن، فسفر و پتاسيم مورد ارزيابي قرار گرفت. براي اين منظور 96 نمونه خاك از لايه سطحي (صفر تا 25 سانتي‌متر) و عمقي (25 تا 50 سانتي‌متر) به روش شبكه‌بندي منظم با فواصل 250 متري، در اراضي دانشگاه زنجان جمع‌آوري شد. تجزيه آماري داده‌ها نشان داد كه عنصر نيتروژن، كم‌ترين ضريب تغييرات را در بين ساير ويژگي‌ها داشت. نتايج تجزيه و تحليل‌هاي زمين‌آماري، گوياي تناسب مدل نمايي براي توصيف ساختار تغييرات مكاني عناصر غذايي پرمصرف بود. در اعماق مورد مطالعه كم‌ترين دامنه تأثير براي عنصر پتاسيم با مقادير 328/1 و 7/553 متر برآورد شد. نقشه‌هاي پهنه‌بندي عناصر پرمصرف نشان داد پراكنش اين عناصر در منطقه تصادفي نبوده و از يك الگوي مكاني تبعيت مي‌كند.

An agricultural system will be sustainable while the lost nutrients are substituted in some ways. Chemical fertilizers is one of the main resources to nutrients supply for plant that optimum use of them, have an important role in field of ecologically sustainability and the agricultural products safety. One of the suitable tools that make it possible to manage the soil fertility is the use of soil nutrients elements maps. On the other hand zoning maps of nutrients can be guideline for proper application of chemical fertilizer. In this research, it was assessed the spatial variations and zoning of macronutrients included nitrogen, phosphorus and potassium. Based on these, 96 soil samples collected from surface (0-25 cm) and sub surface (25-50 cm depths) in campus of University of Zanjan, Iran. The sampling method was based on regular network and the distance between two adjacent samples was selected 250 m. Statistical analysis presented that nitrogen has the lowest variation coefficient among the studied elements. Results of geostatistical analysis revealed that exponential model describes spatial variations of the three elements properly. In the studied depths, minimum effective range of potassium were estimated between 328.1 and 553.7 m. Zoning maps of the macronutrients showed that distribution of them is not random and is following a spatial pattern.