توان نظامي اعراب مسلمان در فتوحات اوليه

برآمدن اسلام در ميانه قرن هفتم ميلادي موجب برهم خوردن معادلات قدرت در دنياي آن روز شد. اعراب تازه مسلمان با حركت نظامي شگفت­آور، مهمترين قدرت‌هاي جهاني را شكست دادند. آن­ها توانستند امپراتوري بزرگ ساساني را به سقوط كشانده و بر پايتخت سياسي و مركز مذهبي امپراتوري روم دست يابند. مسأله اصلي مقاله اين است كه چه عواملي سبب شد تا اعراب مسلمان به چنين پيروزي­هاي سريع و خيره‌كننده‌اي دست پيدا كنند؟ بدون ترديد در اين پيروزي‌هاي معجزه­آسا به­جز نيروي معنوي اسلام كه در قالب جهاد و شهادت‌طلبي نمود پيدا كرد، مسلمانان نيز مي­بايست از نظر مادي و نظامي به درجه‌اي از توان و نيرومندي رسيده باشند تا بتوانند خواست ديني يا مادي خود را محقق كنند. در اين نوشتار، توان نظامي اعراب مسلمان از دو جنبه تفاوت‌هاي نظامي اعراب با ايران و روم و تاكتيك‌هاي نظامي جديد اعراب كه با توجه به نبوغ نظامي فرماندهان اتخاذ مي­شد، مورد بررسي قرار گرفت و نشان داده شد كه چابكي، سخت­كوشي، نبوغ فردي و تفاوت شيوه جنگاوري اعراب از يك­سو و طراحي شيوه‌هاي جنگي با تركيب شيوه­هاي جنگي ايران و روم با شيوه جنگاوري اعراب باعث غلبه نظامي اعراب بر ايران و روم شده بود.