برآورد اثرات تحريم‌هاي اقتصادي بر سطح قيمتها در چارچوب تاب‌آوري اقتصادي؛ رهيافت پارامتر متغير در زمان (TVP)

حريم‌هاي اقتصادي با ايجاد فضاي نابساماني و آشفتگي در اقتصاد، موجب رشد قيمت‌ها و بدنبال آن نارضايتي عمومي مي‌گردند. از طرف ديگر اثرگذاري تحريم‌ها به ساختار اقتصادي كشور هدف نيز وابسته است، به‌طوريكه هرچقدر شرايط اقتصادي كشور هدف نامطلوب باشد، اثرگذاري تحريم‌ها بيشتر مي‌شود. از اين رو هدف تحقيق حاضر، مطالعه اثرات تحريم‌ها بر سطح قيمت‌ها و شناسايي عوامل مؤثر بر شدت اثرگذاري تحريم‌ها در اقتصاد ايران مي‌باشد. براي اين منظور از داده‌هاي سري زماني شاخص قيمت مصرف كننده، توليد ناخالص داخلي بدون نفت، ارزش كالاهاي وارداتي، حجم نقدينگي، نرخ ارز بازار غيررسمي طي سال‌هاي 1357 تا 1396 استفاده شده‌است. به‌منظور برآورد آثار تحريم، در گام اول شاخصي تحت عنوان شاخص مخاطرات تحريم با استفاده از روش AHP فازي استخراج ميشود كه اين شاخص بر اساس نظرخواهي از خبرگان بدست ميآيد. سپس در گام دوم اثر شاخص مخاطرات تحريم بر سطح قيمتها با استفاده از روش پارامتر متغير در طول زمان كه قابليت زيادي در لحاظ كردن تغييرات ساختاري سري‌هاي زماني دارد، برآورد ميشود. يافته‌هاي تجربي تحقيق حاكي از اين است كه تحريمها تا سال 1366 اثر معنيداري بر سطح قيمتها نداشتهاند، اما در طي سالهاي گذشته اعمال تحريم موجب افزايش سطح قيمتها شدهاست. از طرفي شرايط نامطلوب نيز موجب تشديد آثار تحريم بر سطح قيمتها ميشود، بهطوري كه در سالهاي اخير كه شديدترين تحريمها بر عليه اقتصاد ايران اعمال شدهاست، كسري بودجه زياد، وابستگي بيش از حد به درآمدهاي نفتي، نسبت بالاي بدهي بخش خصوصي و تورم بالا موجب ميشود تا اثرگذاري تحريمها بر سطح قيمتها به ترتيب 106، 93 ،60 و 31 درصد افزايش مي‌يابد.