تأملّي بر خوانش فيلسوفان اصالت فايده از بازدارندگي كيفر مرگ

مكتب معرفتي اصالت سودمندي با تأ كيد بر اصل تداعي معاني، درصدد افزايش رنج ها و كم كردن منافع احتمالي ناشي از ارتكاب بزه است. اين مكتب فكري با گزينش نگاه ابزاري به كيفرها، از جمله كيفر مرگ، نيل به بيشترين منفعت اجتماعي در نتيجه تحميل كيفر را خواستار است. در همين راستا، از ديرباز تا كنون فايده گرايان ابقا گرا و الغا گرا تلاش هاي فكري و فلسفي متعددي براي كشف چارچوبي اخلاقي براي توجيه تحميل و يا مخالفت با تحميل كيفر مرگ كرده اند. بررسي انتقادي نظريات هر يك از اين دو گروه، نشان از وجود آشفتگي هاي فلسفي و يا عملي بسياري براي نيل به اهداف فايده گرايي دارد. مقاله حاضر از روش توصيفي تحليلي بهره برده و با استفاده از متون مرجع فايده گرايان، مطالعات آماري و اسناد و مدارك، پس از تبيين نظريات فايده گرايان ابقاگرا و الغاگرا به ارزيابي انتقادي كيفر مرگ از دريچه بازدارندگي پرداخته است. نگرش انتقادي به سودمندي كيفر مرگ، به اصلاح و تعديل قوانين كيفري داراي مجازات مرگ مبتني بر اصالت فايده، كارآمد شدن كيفر اعدام، افزايش تأثير بازدارنده آن و دستيابي به هدف اصلي مكتب اصالت فايده، يعني منفعت اجتماعي، كمك خواهد كرد. ازاينرو، همسويي يا عدم همسويي كيفر مرگ با اصول فلسفه اصالت فايده را تبيين مي كنيم و به ارزيابي انتقادي آنها مي پردازيم و در آخر معياري جديد براي حل اين تعارضات، يعني ضرورت كاربست نگاه فلسفي تركيبي به كيفر مرگ، را ارائه مي كنيم.