از منظر نزاع تا منظر دفاع؛ مفاهيم و گونه‌هاي پيوند منظر با جنگ

جنگ و نزاع بخش تاريك و تلخ تجربه بشري است كه تلاش‌ها براي اجتناب از آن برخي مواقع غيرممكن بوده است. اين نوشتار با نگرشي متني به پديده جنگ، منظر را از صرف قرارگاهي براي تحقق آن به‌مثابه محصولي براي درك واقعيت جنگ و انتقال تجارب و مفاهيم موجود در آن تلقي مي‌كند. به‌اين‌ترتيب، اين نوشتار با مطالعه ادبيات موضوع حوزه منظر جنگ، با ايجاد تمايز ميان دو مفهوم «جنگ» و «نزاع»، اين فرضيه را مطرح مي‌كند كه در رابطه‌اي ديالكتيكي ميان منظر و نزاع، در شرايط مختلف، گونه‌هايي از «منظر نزاع» توليد و بازتوليد مي‌شود كه برخلاف ديگر دسته‌بندي‌هاي ا موجود، فرآيند محور بوده و به همين سبب تعريف‌پذيرتر و قابل ارزيابي‌تر است. با اين رويكرد، رابطه منظر و نزاع طبقه‌بندي‌شده، دسته‌بندي جديدي در حوزه رابطه منظر و جنگ ارائه و سه گونه منظر نزاع شامل «منظر نزاع پيشاجنگ»، «منظر نزاع حين جنگ» (منظر جنگ يا منظر كارزار) و «منظر نزاع پساجنگ» معرفي مي‌شود. دو نكته اساسي در اين طبقه‌بندي يكي، مفهوم «ارزش منظر» در شناسايي و حفظ مناظر نزاع است كه فهم آن نيازمند نگرش‌هاي متني و ميان‌رشته‌اي است و ديگري «قابليت تغييرپذيري» اين مناظر جهت تبديل‌شدن از يكي به ديگري است كه توجه به وضعيت نهايي منظر و پايش مستمر آن را طلب مي‌نمايد. درحالي‌كه منظر نزاع پيش و حين جنگ با حذف عامل بيروني نزاع، شكل اوليه خود را به دست مي‌آورند و يا به عبارتي «توليد» مي‌شوند، منظر نزاع پساجنگ با حذف آن عامل، خلق‌شده و به انحا و اشكال گوناگون ادبي، سينمايي، شهري، خاطرهاي و مانند آن «بازتوليد» مي‌شود.