بررسي و تحليل الگوي فضايي تغييرات درون‌دهه‌اي بارش‌هاي سنگين و فوق‌سنگين ايران

بارش از متغيرترين عناصر اقليمي است. اين تغييرات هم در بعد مكان و هم در بعد زمان در قالب اقليم منطقه رخ مي‌دهد. هدف از اين مطالعه، بررسي خودهمبستگي فضايي تغييرات درون‌دهه اي بارش هاي سنگين و فوق‌سنگين ايران طي نيم قرن اخير است. به‌ اين منظور، داده‌هاي بارش روزانه با استفاده از 664 ايستگاه همديدي و اقليمي طي دورۀ 1390-1340 استخراج و به‌عنوان پايگاه داده ها (داده هاي اسفزاري) استفاده شد. به‌‌منظور دستيابي به تغييرات درون‌دهه‌اي بارش ايران از روش هاي زمين‌آماري، مانند خودهمبستگي فضايي از تحليل لكه هاي داغ، آماره گتيس ارد جي (G*) و از امكانات برنامه‌نويسي در محيط Matlab  و Surfer و GIs بهره گرفته شد. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد‌، كه كرانه هاي ساحلي درياي خزر و امتداد دامنه هاي غربي زاگرس، داراي بيشنه وقوع بارش هاي سنگين و فوق‌سنگين است. الگوي فضايي بارش هاي سنگين نشان مي دهد، بيشينه‌ الگوي خودهمبستگي فضايي مثبت بارش هاي سنگين به‌لحاظ مكاني و زماني با‌وجود اينكه در دوره هاي مختلف‌ نوساناتي داشته است، اما بيشتر شامل نواحي غرب، شمال غرب و كرانه‌هاي ساحلي درياي خزر‌ مي شود. اين در حالي است كه الگوي خودهمبستگي فضايي منفي بارش‌هاي سنگين بيشتر مربوط به نواحي مركزي و لكه هايي از شرق كشور به‌ويژه زابل است. الگوي بارش هاي فوق‌سنگين مشابه‌ بارش هاي سنگين است. با اين تفاوت كه از گسترۀ مكاني آنها كاسته شده است.