فرهنگ و معنويت در جهان معاصر (بازخواني هويت چهل‌تكه و افسون زدگي جديد)

مقاله حاضر بازخواني و نقد ديدگاه داريوش شايگان در خصوص دو مسأله تكثر و اختلاط فرهنگي و فقدان معنويت در جهان معاصر( غرب ) همراه با ارائه راهكارهايي براي اصلاح و ارتقاء ديدگاههاي مطرح در اين باره است. براي فهم، از روش هرمنوتيكي و براي نقد، از دو روش نقد دروني و بيروني استفاده شده است. شايگان حاصل اختلاط فرهنگي را چهل‌تكه شدن هويت‌ها مي‌داند و عرصه معنويت را مستقل از عرصه فرهنگ مي‌انگارد و بوديسم را راهكاري براي رفع مشكل فقدان معنويت در دنياي مدرن مي‌شمارد. او با وجود تأكيدي كه بر لزوم پذيرش مدرنيته و غرب از سوي ديگر فرهنگ‌ها‌ و ترك هويت محلي دارد، اما مي‌خواهد به چهل‌تكه شدن هويت‌ها نيز معتقد بماند! اما آن چه در عرصه فرهنگ و هويت در حال وقوع است بازانديشي هويتي و فرهنگي است كه شرق آن را زودتر از غرب آغاز كرده و در چارچوب يك سياست دوگانه مقاومت اقتباس، در پي ايجاد و به توازن رساندن فرهنگ بازآفريده شده خويش است. غرب نيز نيازمند چنين بازانديشي با هدف جبران نقيصه كمبود معنويت است. اگر بخواهيم معنويت را مستقل از فرهنگ رشد دهيم، دوري گزيدن از نهليسم حاكم، امري ناشدني باقي خواهد ماند. بايد در پي فلسفه‌اي از زندگي بود كه امكان جمع توآمان فرهنگ و معنويت را فراهم سازد.