شناسايي و رتبه‌بندي عوامل نظام اطلاعاتي حسابداري مؤثر در فرآيند تصميم‌گيري مديران دانشگاه علوم پزشكي مشهد به روش سلسله‌مراتبي

Identifying and Prioritizing the Effective Factors of the Accounting Information System in the Process of Managers’ Decision Making in Mashhad University of Medical Sciences Based on Analytical Hierarchy Process

مقدمه: بخش­هاي مختلف هر سازمان، به منظور اثربخشي و كارآيي، نيازمند كنترل­هاي اقتضايي مرتبط به خود است. از جمله اين كنترل‌ها استفاده از نظام اطلاعاتي حسابداري است كه مي‌تواند در تعامل حرفه‌­اي حسابداران با مديران در فرايند تصميم‌گيري مديران مؤثر واقع شود. بنابراين، شناخت متقابل كاركردها و انتظارهاي كاركنان حسابداري و مديران سطوح مختلف از يكديگر در راستاي تحقق هدف‌هاي سازمان مفيد بوده و ارزش افزوده ايجاد مي‌كند. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي و از نظر نوع، توصيفي-پيمايشي است. جامعه­آماري پژوهش شامل رئيس دانشگاه، معاونان دانشگاه، مدير مالي، معاونان مدير مالي، رؤساي واحدهاي تابعه و كارشناسان مسئول مالي در ادارات و واحدهاي دانشگاه علوم پزشكي مشهد به تعداد 133 نفر ­است. در اين پژوهش عوامل پيش­زمينه­اي مؤثر بر اساس پژوهش‌هاي پيشين، شناسايي و با استفاده از نظر گروه خبرگان به تعداد 62 عامل در قالب 8 شاخص انتخاب شد. سپس، ابزار پرسش‌نامه براي مقايسه­­ زوجي شاخص­ها به روش تحليل سسله‌مراتبي طراحي و اجرا شد. يافته‌ها: از نظر آزمودني‌ها شاخص­هاي «كيفيت اطلاعات و گزارش­ها» و «بهبود مستمر اطلاعات و گزارش­ها» نسبت به ساير شاخص‌ها اهميت بيشتري دارد و شاخص­هاي «كفايت نظام اطلاعاتي حسابداري در برآورده‌­كردن نيازهاي اطلاعاتي مديران» و «آگاهي مديران از نقش و قابليت­هاي نظام اطلاعاتي حسابداري» نسبت به ساير شاخص‌ها اهميت كم‌تري دارد. نتيجه‌گيري: شاخص‌هاي «كيفيت اطلاعات و گزارش‌ها» و «بهبود مستمر اطلاعات و گزارش‌ها» نقاط قوت نظام اطلاعاتي حسابداري دانشگاه است كه نيازمند نظارت مستمر بر تهيه اطلاعات و گزارش‌ها بوده و به دليل ماهيت فعاليت‌هاي پزشكي با پيچيدگي قابل‌توجه همراه است. هم‌چنين، شاخص‌هاي «كفايت نظام اطلاعاتي حسابداري در برآورده‌كردن نيازهاي اطلاعاتي مديران» و «آگاهي مديران از نقش و قابليت‌هاي نظام اطلاعاتي حسابداري» از جمله نقاط ضعف آن است. بنابراين، ارزيابي و تقويت نظام اطلاعاتي حسابداري از طريق ايجاد كنترل‌هاي داخلي مربوط به منظور تأمين نيازهاي اطلاعاتي مديران و به‌روزرساني اطلاعات مديران براي آگاهي بيشتر آنان در زمينه نظام اطلاعاتي حسابداري ضرورت دارد.

Introduction: Different parts of each organization need their own contingency controls in order to be effective and efficient. Using accounting information systemis among such controls that can be effective in professional interaction between accountants and managers in decision-making process of managers. Thus, reciprocal identification of performances and expectations of accounting staff and managers in different levels of the organization from each other would be beneficial in achieving the organization goals and it would result in added value. Method: This study is applied in terms of it purpose and it is a descriptive-survey research. The statistical population included 133 people who were namely university Chancellor and their Vice-Chancellors, financial director and their assistants, heads of subsidiary departments, financial experts in charge of offices and branches of Mashhad University of Medical Sciences. 62 effective background factors were recognized based on previous studies using experts’ opinions and they were selected in eight indicators. Therefore, the analytical hierarchy process questionnaire was designed and implemented for the pairwise comparison matrices. Results: "Information and reports quality" and "continuous recovery of information and reports" indicators are more important to the subjects. "Accounting information system qualification in regards with meeting the information needs of managers" and "managers a wareness of the role and qualifications of accounting information system" indicators are less important than other indicators. Conclusion: "Information and reports quality"and"continuous recovery of informationand reports" indicatorsare the strengths of accounting information system of universities. These indicators require a continuous supervision on providing reports and information and they have considerable complexities because of the nature of medical activities. Also, accounting information system qualification in fulfilling the needs of managers’ accounting information system and their awareness of the role and qualifications of accounting information system is one of its weaknesses. Therefore, evaluating and reinforcing the accounting information system through providing internal controls are essential to meet the managers’ information needs and update their information for raising their awareness of accounting information system mostly.