تأملي بر منش رهبري امام علي(ع) به استناد سيرۀ حضرت در نهج‌‌البلاغه و تطبيق آن با مباني فكري رهبري در قرآن كريم

هدف: هدف از انجام اين پژوهش، بررسي منش و سبك مديريت و رهبري امام علي(ع) به استناد سيرۀ آن حضرت در نهج‌‌البلاغه و تفحص در اقوال و سلوك ايشان، همچنين تطبيق سبك مستخرجه با مباني رهبري سازماني موجود در قرآن كريم بود. روش: اين پژوهش از حيث هدف، جزء تحقيقات بنيادي طبقه‌بندي شده و از حيث جمع‌آوري داده‌ها، كيفي است و با روش تحليل محتوا و از طريق واكاوي متن نهج‌‌البلاغه انجام شده است. يافته‌ها: در اين بررسي، 430 گزارۀ متناسب با موضوع، انتخاب و مطالعه شد و در نهايت، 216 شاخص، 34 مفهوم، هشت مقوله و چهار بُعد كلي شناسايي شد. نتايج نشان داد مي‌توان منش مديريتي امام علي(ع) را متأثر از چهار بُعدِ اصول(نگرشي و حقوقي)، اهداف(واسطه‌اي و غايي)، ارزشها(بايدها و نبايدها) و بسترها(راهبردهاي ساختاري و انساني) دانست. نتيجه‌گيري: اصول نگرشي و حقوقي زيربناي همۀ رفتارهاي حضرت بوده و در حكم اعتقادات بنيادين و اصول ثابت، همواره مدّ نظر ايشان بوده‌اند و اهداف رهبري و مديريت در جامعه و نيز بايدها و نبايدهاي رهبري(ارزشها) منبعث از اين اصول‌اند. اهداف و ارزشهاي رهبري نيز بر تدوين راهبردها و بر وضع همۀ رويّه‌ها، خط مشي‌ها، سياستها و قوانين و مقرارت سايه انداخته، حاكميت مي‌كنند؛ به طوري كه اصول زيربنايي مطروحه به عنوان اصول راهبردي، نقش هماهنگ‌كنندگي در رفتارهاي مديريتي جامعه را ايفا مي‌كنند. بر اساس نتايج اين تحقيق، اصول برگرفته از سيرۀ حضرت با اصول منبعث از قرآن كريم(اصول بينشي و اصول منشي) مطابقت دارد.