بررسي ريخت‌شناسي و فراواني سلول‌هاي خوني لاروهاي سوسك شاخك‌بلند رزاسه Osphranteria coerulescense Redt (Coleoptera: Cerambycidae) و كرم خراط Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae) دو آفت چوب‌خوار ايران

سلول‌هاي خوني فاكتور مهم دفاع حشره در برابر عوامل بيگانه مانند قارچ‌ها، باكتري‌ها، يا ذرات سموم هستند. مطالعه مرفولوژي سلول‌هاي خوني و فراواني آنها به‌عنوان اولين گام در شناخت ويژگي‌هاي دفاع سلولي حشرات ضروريست. در اين تحقيق، انواع سلول‌هاي خوني و جمعيت آنها در همولنف لارو سوسك شاخك‌بلند رزاسه  Osphranteria coerulescenseو كرم خراطZeuzera pyrina بررسي شد. چهار نوع هموسيت شامل پروهموسيت، پلاسموتوسيت، گرانولوسيت و اونوسيتوييد در همولنف هر دو آفت شناسايي شدند. اسفرولوسيت‌ها در همولنف كرم خراط مشاهده شدند. پدوسيت ها (نوعي پلاسموتوسيت) در لاروهاي سن دوم و سوم سوسك شاخك‌بلند رزاسه وجود داشتند. پروهموسيت ها به‌عنوان سلول‌هاي بنيادي، سلول هايي كوچك بوده و اغلب مدور با هسته مركزي مشاهده شدند. پلاسموتوسيت ها ظاهر چندشكلي داشته و به‌همراه گرانولوسيت ها فراوان ترين سلول‌هاي همولنف سوسك شاخك‌بلند رزاسه و كرم خراط بودند. گرانولوسيت ها داراي اندازه هاي متغير و اغلب كروي يا تخم‌مرغي شكل با هسته درشت بودند و بيشترين فراواني را در لاروهاي سنين بالاي كرم خراط داشتند. اونوسيتوييدها نيز به‌صورت سلول‌هايي كوچك تا متوسط و تخم‌مرغي شكل با هسته جانبي مشاهده شدند. اسفرولوسيت ها معمولاً سلول‌هايي گرد يا كشيده و بزرگ تر از گرانولوسيت ها بودند. شمارش كل سلول‌هاي خوني در مراحل مختلف لاروي هر دو حشره نشان داد كه تعداد سلول‌ها با سن لاروي ارتباط مستقيم داشت. تعداد كل سلول‌ها در سن سوم سوسك شاخك‌بلند رزاسه و سن پنجم كرم خراط بيشتر از ساير سنين لاروي بود. با شمارش تفريقي سلول‌ها، فراواني پلاسموتوسيت ها و گرانولوسيت ها در همه سنين لاروي از ساير سلول‌ها بيشتر بود. اين يافته‌ها مي‌تواند در راستاي ايمني‌شناسي سوسك شاخك‌بلند رزاسه و كرم خراط آنها مؤثر باشد.