تحليل اصول و رويكردهاي پدافند غيرعامل در برنامه‌ريزي استفاده از اراضي شهري

پدافند غيرعامل بستر مناسب امنيت و توسعه پايدار كشور و يكي از مؤثرترين و پايدارترين روش هاي دفاعي در مقابل تهديدات مي باشد. كشور ايران به دليل ويژگي هاي جغرافيايي، اقتصادي، فرهنگي، طبيعي و سياسي همواره در معرض بحران هاي زيادي قرار گرفته و به تبع آن خسارات مالي و جاني فراواني به كشور تحميل مي شود. پدافند غيرعامل به عنوان روشي جهت مقابله با حوادث طبيعي يا انسان ساخت در تمامي حوزه‌هاي زندگي بشري قابل تعريف است. يكي از راه كارهاي مقابله با دشمن، به كار بستن اصول پدافند غيرعامل در تأسيسات حساس، حياتي و سكونت گاه هاي انساني مي باشد. تجارب گذشته و خسارات مختلف در طي صد سال اخير به دلايل بلاياي طبيعي (سيل،زلزله، برف و غيره) و غيرطبيعي (طرح هاي نامناسب شهري و برنامه ريزي، جنگ، شورش،تروريسم، جاسوسي و موارد ديگر) و به هم خوردن تعادل محيط زيستي و محيط اجتماعي اصول دفاعي غيرعامل در رويكردهاي استفاده از اراضي شهري ضروري مي سازد. برنامه ريزان شهري و امنيني نظامي، شهرهاي بزرگ را به عنوان مراكز ثقل قدرت، جمعيت، مراكز ارتباطات و حمل و نقل، گره هاي كليدي مالي صنعتي و سيستم هاي اطلاعاتي، كرسي هاي اداري و حكومتي، مخازن ثروت و منابع ملي محسوب و درنظر مي گيرند. بر اين اساس، در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصيفي و تحليلي (رويكرد ساختاري راه بردي) از طريق مطالعه تجربيات مناطق شهري كشورهاي مختلف (كتابخانه اي اسنادي)، به  اجرايي نمودن اصول پدافند غيرعامل و كاربردي نمودن راه بردهاي آن در مناطق شهري (هدف اصلي پژوهش) پرداخته شده است. تعيين راه كارهايي براي حفاظت از شهروندان قبل از وقوع تهديدها با توجه به مداخلات انساني در محيط طبيعي و افزايش خطرات طبيعي و انساني در شهرها، بايستي از مراكز حياتي انساني و ساختمان هاي حياتي محافظت شوند. با در نظر گرفتن اصول و روش هاي پدافند غيرعامل در راستاي كاهش مناطق آسيب پذير، مكان هاي امن و استاندارد ايجاد شود. معيارهاي استفاده از زمين مانند سازگاري، كارايي، ايمني و موارد مرتبط با استفاده از ديدگاه علمي در طرح هاي شهري مدنظر قرار گيرد. در ادامه تحقيق، انواع راه حل ها براساس اصول پدافند غيرعامل در مناطق شهري در راستاي توسعه پايدار و راه بردهاي ايمني امنيتي غيرعامل متناسب با ساختارهاي جغرافيايي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مناطق شهري بيان شده است كه مهم ترين آن، توجه به رويكردهاي پدافندي در تهيه طر هاي جامع و تفصيلي شهرها، مكان يابي، استقرار فعاليت ها، كاربري ها و دسترسي به آنان مبتني بر تأمين امنيت شهروندان و شهر در زمان بروز حادثه و حملات احتمالي مي باشد.