مقايسه نتايج سه روش اندازه گيري ميزان رس قابل انتشار در خاك هاي خوزستان

رس قابل‌انتشار در آب به دليل پيش بيني فرسايش خاك، آبشويي و تكامل خاك داراي اهميت است. از روش هاي مختلفي براي اندازه گيري رس قابل‌انتشار استفاده مي شود كه نتايج هر يك متفاوت است. در اين مطالعه براي مقايسه ميزان رس قابل‌انتشار با استفاده از سه روش همزن مكانيكي، اولتراسوند و راسموسن، نمونه هاي خاك‌ از مناطق مختلفي در استان خوزستان با تنوع در خصوصيات فيزيكوشيميايي جمع آوري شد. همبستگي بين ميزان رس قابل‌انتشار و خصوصيات خاك در هر روش از لحاظ آماري با مدل رگرسيون تحليل و نتايج با همديگر مقايسه شد. نتايج نشان داد ميانگين ميزان رس قابل‌انتشار در روش راسموسن 72.6، همزن مكانيكي 33.4 و اولتراسوند 14.1 درصد از رس كل بود. همچنين تحليل رگرسيوني نشان داد مهمترين عامل اثرگذار بر پيش بيني ميزان انتشار رس به روش راسموسن، ميزان گچ و رس كل است در حاليكه براي روش همزن مكانيكي ضريب انبساط خطي، ماده آلي، رس، گچ و شن كل در رابطه رگرسيوني موثر بودند. در روش اولتراسوند سيلت، املاح و آهك ويژگي هاي پيش بيني كننده رس قابل‌انتشار بودند. علت اين تفاوت ها به مكانيسم متفاوت بكار رفته در روش‌هاي مطالعه انتشار رس مربوط مي‌شود. در بررسي روابط آماري بين ويژگي‌هاي خاك و انتشار رس به روش راسموسن، همزن مكانيكي و اولتراسوند به ترتيب بيشترين نقش مربوط به گچ، ضريب انبساط خطي و سيلت بود. ماده آلي، گچ، نسبت جذب سديم، سديم محلول و هدايت الكتريكي با انتشار رس همبستگي منفي و رس كل، آهك، ضريب انبساط خطي، ظرفيت تبادل كاتيوني و پ‌هاش همبستگي مثبتي با انتشار رس داشتند؛ بنابراين پيشنهاد مي شود كه در مطالعه ميزان رس قابل‌انتشار در هر تحقيق، روشي انتخاب شود كه با شرايط مورد نظر محقق و يا ويژگي هاي خاك هماهنگي داشته باشد. همچنين در مطالعات آتي اثر اندازه خاكدانه، نوع و تركيب شيميايي ماده آلي بر انتشار رس بررسي شود.