بررسي انتقادي شاعران مجالس النفايس در عرفات العاشقين

بخش اعظمي از طبقۀ متوسطين عرفات العاشقين اوحدي برگرفته از شاعران مذكور در مجالس النفايس امير علي شير است و ازآنجايي‌كه اين دو تذكره از منابع مورد مراجعۀ اغلب محققّان است، ضرورت دارد كه ميزان صحّت و سقم اطلاعات اوحدي در اين اقتباس بررسي و روشن شود. براي اين كار هركدام از تراجم احوال مذكور در عرفات العاشقين با مأخذ آن، يعني مجالس النفايس و ترجمۀ آن، لطايف نامه مقابله و سنجيده شده و اطلاعات اوحدي با ذكر شواهد متعدّد، تحليل و بررسي شده است. اوحدي در نقل مطالب مأخذ، چندان مقيّد به امانت و درستي نبوده است؛ زيرا گاه يك شاعر را دو شاعر جداگانه پنداشته و در دو ترجمۀ احوال آن‌ها را معرفي كرده و گاهي هم ابيات يك شاعر را به‌جز خودش، به شاعر ديگري نسبت داده و يا تنها به شاعراني جز او منسوب كرده است. البته، در اين انتسابات تراجم و ابيات، اغلب تشابهي ميان عناوين تراجم وجود دارد؛ ولي گاهي اين تراجم عناويني كاملاً متفاوت با هم دارند. از طرفي، ضبط هاي عناوين بعضي از تراجم احوال نيز در دومين تصحيح عرفات العاشقين به نادرستي انتخاب شده است و اين اغلاط گاه ناشي از انتخاب ضبط‌هاي نادرست منابع جانبي به‌جاي نسخه‌هاي عرفات العاشقين است و گاه نتيجۀ بسنده كردن مصححّان به نسخه‌هاي مغلوط عرفات العاشقين و بهره نبردن از ضبط‌هاي درست منابع جانبي است.