بررسي و تحليل اختلال شخصيت «پارانوئيا» در رفتار «كيكاووس» در شاهنامه

مطالعۀ آثار ادبي از زاويۀ علم روان شناسي، روشي نوين است كه مي توان با استفاده از آن، به لايه هاي پنهاني اثر ادبي پي برد. شاهنامه مهم ترين و معتبرترين سند اسطوره اي، حماسي، تاريخي ماست. اثري كه محصول ناخودآگاه جمعي ايراني در طول قرن هاست و با داستان هاي فراتاريخي و فرامكاني خود تمايل به تأويل و تكثير معنا دارد. در اين جستار نويسندگان كوشيده اند با استفاده از روش تحليلي توصيفي، شخصيت كيكاووس (يكي از بزرگ‌ترين پادشاهان كياني در شاهنامه) را از ديدگاه علم روان شناسي، باز بيني و ارزيابي كنند. كيكاووس، از نظر وراثتي بسان شاخۀ بدي بود كه از درختي نيكو روبيده باشد. رفتارش نشان مي داد به‌شدت تحت تأثير تكانه هاي دروني است. بدگماني او بدون مبناي كافي كه ديگران قصد دارند به وي صدمه بزنند و همچنين دل مشغول ترديدهاي ناموجه در مورد وفاداري يا قابل‌اعتماد بودن دوستان، معاني پنهان و تحقيرآميز يا تهديدكننده اي كه از وقايع خوشايندي چون صلح سياوش برداشت نمود و...، همگي از ديدگاه علم روان شناسي با احتمال ابتلا به اختلال پارانوئيد در او، توجيه مي شوند. اين مقاله ويژگي هاي اختلال پارانوئيد را با استناد به معتبرترين كتاب روان پزشكي «راهنماي تشخيصي آماري اختلالات رواني»، با نام اختصاري (DSM) تأليف انجمن روان پزشكي امريكا (APA) در جديدترين ويرايش آن DSM5 ذكر نموده است.