آينده‌نگاري حكمروايي، بسط مفهوم و آينده حكمروايي كلان‌شهر تهران

آينده شهر تهران به‌عنوان پايتخت و يك كلان‌شهر در گرو تغييرات شديد در كلان‌روندهاي محيطي، سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فناورانه است. در ميان اين دگرگوني‌ها و تحولات شديد، ساختار حكمروايي كلان‌شهر تهران نيز مستثنا نخواهد ماند و آينده‌هاي مختلفي در پيش دارد. براين‌اساس نياز است اين آينده ها شناسايي شده و مدنظر قرار بگيرد تا مسير بهينه براي عبور از چنين تحولاتي آشكار شود. در اين پژوهش درباره اصول و مفاهيم آينده‌نگاري حكمروايي بحث شده و سناريوهاي حكمروايي كلان‌شهر تهران در افق 1420 ترسيم و تبيين شده‌ است. براساس خروجي‌هاي دلفي آني، پيش‌ران‌هاي اصلاحات اساسي در ساختار اداره كشور، شكل‌گيري نظام فدراليسم در كشور، جهاني‌شدن و آثار آن بر كلان‌شهر تهران و وضعيت مشاركت سمن‌ها و نهادهاي مدني در حكمروايي بيشترين اثرگذاري و بيشترين عدم قطعيت را دارند. براساس سه عدم قطعيت بحراني شناسايي شده و از تركيب آن‌ها درمجموع هشت سناريوي ممكن شكل گرفته است. پس از حذف ناسازگاري دروني سناريوها، پنج سناريو به‌عنوان سناريوهاي سازگار باقي ماند و در ادامه داستان سناريوها براي هركدام تدوين شد. هريك از اين سناريوها تأثيرات متفاوتي بر حكمروايي شهري و تقويت يا تضعيف شاخص‌هاي حكمروايي شايسته شهري در كلان‌شهر تهران خواهد داشت. سناريوي اول (حكمروايي در كلاس جهاني) همراه با مجموعه‌اي از فرصت‌هاي بهبود ساختار حكمروايي كلان‌شهر تهران بوده و در صورت بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي اين سناريو الگوي بهينه حكمروايي شهري امكان‌پذير شده است و عمده موانع آن رفع خواهد شد، اما در سناريوي سوم (روزگار سخت خسروان) وقوع پيش‌فرض‌هاي منفي عدم قطعيت‌هاي بحراني، رفع موانع حكمروايي را بسيار دشوار كرده است و مجموعه‌اي از موانع جديد به همراه خواهد داشت. در ساير سناريوها نيز تركيبي از ظرفيت‌ها و موانع حكمروايي شهري شكل گرفته و نگرش مديران را به آينده‌هاي محتمل گسترده‌تر كرده است؛ بنابراين مديران شهري بايد با آگاهي از ظرفيت‌ها و موانع هريك از سناريوها آمادگي لازم براي بهره‌گيري از ظرفيت‌ها را داشته باشند، خود را براي موانع جديد آمده كنند و به روش‌هاي محدود اصلاح ساختار حكمروايي كلان‌شهر اتكا نكنند.