تحليل رابطۀ انسان و خدا در دين زرتشتي بر اساس رويكرد پديدارشناسي

يكي از مسائل مهم در حوزۀ تحقيقات ديني، تبيين ماهيت و كيفيت رابطۀ انسان و خداست، به‌ويژه كه در بسياري از اديان، سعادت نهايي انسان در گرو برقراري ارتباط صحيح با خداوند دانسته مي‌شود. در اين زمينه، آيين زرتشتي با رويكرد خاصي كه به خدا، نظم عالم، جايگاه هستي‌شناختي انسان و اخلاقيات دارد، ديدگاه پيچيده‌اي در اين خصوص دارد و به جوانب مختلفي دربارۀ رابطۀ انسان و خدا پرداخته است. اين پژوهش با هدف بررسي و تحليل رابطۀ بين انسان و اهوره‌مزدا و با تأكيد بر متون اوستايي و پهلوي در صدد پاسخگويي به چيستي و چگونگي اين رابطه است. از اين جنبه، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصيفي تحليلي و با مطالعۀ كتابخانه‌اي سامان يافته است. با توجه به يافته‌هاي پژوهش، مي‌توان گفت كه در آموزه‌هاي زرتشتي، مهم‌ترين نوع رابطۀ بين انسان و خدا، رابطۀ وجودشناختي و تكويني محسوب مي‌شود. در بستر چنين رابطه‌اي است كه انسان بايد نسبت معرفتي خود با خدا را قوام بخشد و در چارچوب ديانت زرتشتي، پرستش خداوند و زيستن بر طبق قواعد راستين دين را سرلوحۀ زندگي خود قرار دهد تا بتواند آن‌گونه نسبتي را با خداوند برقرار كند كه هم مؤيد اَشه/aŝa (نظم راستين و اهورايي عالم) هم سبب زوال اهريمن و هم موجب سعادت اخروي فرد مؤمن باشد. بنابراين، مي‌توان گفت كه در آموزه‌هاي آيين زرتشتي آن‌گونه كه در متون اوستايي و پهلوي ظهور و بروز يافته است، رابطۀ تشريعي و سعادت‌شناختي/ فرجام‌شناختي انسان با خدا، در ذيل رابطۀ وجودشناختي/ تكويني معنا پيدا مي‌كند.