نقش مبادي عاليه در خودآگاهي: بررسي مقايسه اي ديدگاه ابن سينا و دكارت

On the Role of Supreme Causes in Self-Consciousness in Avecenian View in Comparison with Cartesian View

ابن سينا و دكارت، خودآگاهي را ادراكي بي واسطه و حاصل نوعي درون نگري مي دانند؛ اما با تامل در تمايزي كه ابن سينا بين دو مرتبه از خودآگاهي (مرتبه اول و مرتبه دوم) در فلسفه اش قايل شده است و خودآگاهي مرتبه دوم را كار عقل و پديده اي بالقوه مي داند، و با توجه به اين اصل فلسفي ابن سينا كه هر بالقوه اي براي رسيدن به فعليت، به عاملي فعليت بخش احتياج دارد، مي توان به اين نتيجه رسيد كه در فلسفه ابن سينا عقل انساني بدون اشراق عقل فعال نمي تواند به اين نوع از خودآگاهي برسد. لذا عقل انساني حتي در آگاهي از ادراك بي واسطه به ذات خويش، نيازمند اشراق عقل فعال است. اما دكارت از اساس منكر تاثير مبادي عالي در خودآگاهي است. همين تفاوت به ظاهر كم اهميت، نتايج بسيار متفاوتي را در فلسفه اين دو فيلسوف به دنبال دارد.

Avicenna and Descartes believe that self-consciousness is an immediate perception resulted from a kind of introspection. However, in Avecenian philosophy, a distinction is drawn between two levels of self-consciousness i.e. first order and second order self-consciousness and it is stipulated that second order self-consciousness is potential task governed by intellect. In this view, it is also asserted that every potential requires an external agent to actualize. Thus, it is concluded that in Avecenian view, human intellect can only develop into self-consciousness while illuminated by active intellect. Therefore, human intellect even for gaining immediate consciousness of self stands in the need of illumination by active intellect. However, Descartes basically rejects the role of supreme causes in self-consciousness. This apparently subtle distinction between the views has resulted in totally different conclusion by the two philosophers.