پديد آورندگان :
زمان پور، مهرداد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي فارس، شيراز , اژدري، اشكان سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه ي تحقيقات علوم شيلاتي كشور - مركز تحقيقات شيلاتي آبهاي دور، چابهار
كليدواژه :
جلبك , درياچه ي سد , درودزن , اكولوژي , فارس
چكيده فارسي :
درياچه‌ي سد درودزن بخش مهمي از آب آشاميدني شيراز را تأمين مي‌كند، و ازاين‌رو حفظ كيفيت آن بسيار مهم است. پلانكتون‌هاي گياهي نقش كليدي در چرخه‌ي مواد و انرژي در اكوسيستم‌هاي آبي دارند، اما اطلاعاتي از تنوع و فراواني آن‌ها در اكوسيستم درياچه‌ي درودزن در دست نيست. اين پژوهش جمعيت‌هاي پلانكتون‌هاي گياهي را در نه ايستگاه درياچه از زمستان 1394 تا پاييز 1395 بررسي مي‌كند. در اين درياچه مجموعاً 45 سرده از 10 رده شامل كلروفايسه (جلبك‌هاي سبز: 16 سرده از 9 خانواده)، سيانوفايسه (جلبك‌هاي سبز آبي، 7 سرده از 7 خانواده)، باسيلاريوفايسه (جلبك‌هاي دياتومه‌اي: 13 سرده از 6 خانواده)، زانتوفايسه (جلبك‌هاي سبز زرد، 1 سرده)، داينوفايسه (2 سرده از 2 خانواده)، يوگلنوفايسه) 2 سرده از 2 خانواده)، كريزوفايسه (1 سرده)، و كوزينوديسكوفايسه (1 سرده)، تربوكسيوفايسه (1 سرده)، و فلوريدوفايسه (1 سرده) شناسايي شد. تركيب گونه‌ها و تراكم آن‌ها در زيستگاه‌هاي مختلف درياچه تفاوت‌هايي را نشان‌داد. در چرخه‌ي فصلي، بيش‌ترين تراكم كل فيتوپلانكتون‌ها در پاييز (4514 عدد در ليتر)، و در پراكنش مكاني بيش‌ترين شمار ميانگين كل فيتوپلانكتون‌ها در زيستگاه ساحلي و در برش رودخانه‌اي ديده شد. برخي از سرده‌ها (Cersatium، Dinobryon، Fragilaria، Pediastrum، Spirogyra، و Storastrum) در همه‌ي فصل‌ها بودند. بيش‌ترين و كم‌ترين تنوع فيتوپلانكتون‌ها بر پايه‌ي نمايه‌ي مارگالف در تابستان (8/1) و زمستان (7/0)، و اندازه‌ي آن در زيستگاه عمقي كم‌تر از سطحي و ساحلي بود. تنوع رده‌هاي فيتوپلانكتون درياچه‌ي درودزن از بيش‌تر درياچه‌هاي بررسي‌شده در ايران بيش‌تر است. از آنجا كه گونه‌هاي جلبك‌هاي سبز (كلروفايسه) و دياتومه‌ها (باسيلاريوفايسه) در همه‌ي فصل‌ها بودند و جلبك‌هاي سبز-آبي (سيانوفايسه) هرگز به شكوفايي نرسيدند، با معيار گرفتن گروه‌هاي پلانكتون غالب مي‌توان گفت كه اين درياچه در شرايط اليگوتروفي است. نتايج اين پژوهش نشانمي دهد كه پراكنش و تراكم فصلي و مكاني فيتوپلانكتون‌هاي درياچه‌ي درودزن در لايه‌هاي مختلف، و زمان‌هاي مختلف سال، تا حد زيادي براي اين درياچه ويژه است.
چكيده لاتين :
Dorudzan Reservoir supplies a considerable portion of drinking water for Shiraz, hence it is vital to protect its quality. Phytoplankton plays a key role in the cycle of material and energy in aquatic ecosystems, yet no data is available on their diversity and density in Dorudzan reservoir ecosystem. This research investigates phytoplankton communities in 9 stations in the lake, during winter 2015 to autumn 2016. A total of 45 genera of 10 classes were identified, including Chlorophyceae (green algae: 16 genera of 9 families), Cyanophyceae (blue-green algae: 7 genera of 7 families), Bacillariophyceae (diatoms: 13 genera of 6 families), Xanthophyceae (yellow-green algae: 1 genus), Dinophyceae (2 genera of 2 families), Euglenophyceae (2 genera of 2 families), Chrysophyceae (1 genus), Coscinodiscophyceae (1 genus), Trebouxiophyceae (1 genus), and Florideophyceae (1 genus). Species composition and their densities showed variations among different habitats in the lake. The highest density in their seasonal cycle was observed in the autumn (4514/L), and in littoral habitat and riverine section, according to their spatial distribution. Some genera (Ceratium, Dinobryon, Fragilaria, Pediastrum, Spirogyra, and Staurastrum) were present in all seasons. The highest and the lowest diversity of the phytoplankton based on Margalef Index was in summer (1.8) and winter (0.7), and it was lower in the benthic habitat compared to the limnetic and the littoral. In comparison with most of the studied reservoirs in the country, Phytoplankton diversity is higher in the Dorudzan. As the green algae and diatoms were observed in all seasons, and blue-green algae never bloomed, from the point of the density of various phytoplankton, this reservoir might be regarded as an oligotrophic lake. Results of this research suggest that the seasonal and spatial distribution and density of phytoplankton in Dorudzan Reservoir is quite specific, due to its different water temperature situation, and specific availability of nutrients in various layers.
