نگاه فرهنگ شناختي به كتاب هاي آموزش زبان فارسي به غير فارسي زبانان: مطالعه موردي كتاب هاي موسسه دهخدا

A Cultural Look into the Persian Language Resources: Case of Dehkhoda Text books

زبان فارسي يكي از اركان هويت ايراني است كه در عصر گفت‌و‌گوي فرهنگي و دهكده‌ي جهاني مورد توجه خاص استادان، پژوهشگران و علاقه‌مندان فرهنگ ايراني در سراسر جهان قرار گرفته‌است. با اين همه، رويكردهاي متفاوت منابع آموزش زبان فارسي يكي از مشكلات پيش روي زبان‌آموزان و مدرسان اين زبان است. در اين مقاله بر اساس الگوي نشانه‌شناسي فرهنگي مكتب تارتو، چگونگي بازنمايي فرهنگ ايراني در سطح پايه و مياني كتاب‌هاي خواندن و درك مطلب فارسي ويژه‌ي زبان‌آموزان غيرايراني بررسي شد. به اين منظور براي استخراج نشانه‌هاي فرهنگي، ابعاد سه‌گانه‌ي فرهنگ(بعد شعري، بعد بافت، بعد محتوا)، و رويكردهاي سه‌گانه‌ي نشانه‌شناسي فرهنگي مكتب تارتو(رويكرد خود و نه ديگري، ديگري و نه خود، نه خود و نه ديگري)، مورد ملاحظه قرار گرفت. سپس براي اطمينان از نتيجه ي حاصل شده در آمار توصيفي، فرضيه ي پژوهش با استفاده از كاي دو تك متغيره (Chi-square Test) و تي تست مستقل(Independent Sample T-test) نيز بررسي شد. در پايان نيز براي آموزش بعد بافت و محتواي فرهنگي در آموزش زبان دوم الگويي پيشنهاد گرديد كه طبق سازوكارِ آن، چنانچه تدوينگران متون آموزشي تمايل به استفاده از رويكرد خود و نه ديگري داشته‌باشند؛ لازم است از برجسته‌سازي ابعاد بافت فرهنگيِ خود بهره گيرند

Nowadays, teaching and learning the Persian language, an integral part of Iranian’s identity, has attracted many researchers’ attention. Accordingly, different approaches to material developments have been proposed among which selecting the appropriate one is still a great challenge for both the instructors and learners of this language. In this regard, this paper aimed at analyzing the representation of Iranian culture in the pedagogical textbooks written for non-native learners of Persian. In doing so, the elementary and intermediate Reading Comprehension books for non-natives, were selected with the purpose of discovering the underlying conventions which lay behind. Investigating the three dimensions of culture (Poetic dimension, Content dimension and Context dimension) and three approaches of cultural semiotics based on Tartu-Moscow school (Cultural self not the other, Cultural other, Cultural self and the other) revealed that material developers benefiting from "cultural self-not the other" approach needed to use the CONTEXT dimension of self in elementary level. In this regard, a recommended model was also proposed for teaching context and content dimensions of learning a second language. Finally, the pedagogical implication of the study was discussed and further suggestions were put forward