عنوان مقاله :
بازتاب چگونگي پيوند رنگ، رنگواژهها و صور خيال، در ديوان قاآنيشيرازي
پديد آورندگان :
فرهمند ، رويين تن دانشگاه ولي عصر، رفسنجان
كليدواژه :
بازگشت ادبي , رنگ , صورخيال , قاآني شيرازي
چكيده فارسي :
عنصر رنگ كه از نظر علمي، بازتاب نور بر پديدههاي طبيعي است، از قديم مورد توجه بشر بوده است. كاربرد رنگ در جشنها، آيينها، سوگواريها، نهضتها، نشان سپاهيان و پرچم كشورها، آشكار و نمادين بوده است. عنصر رنگ، در انواع هنرهاي تجسمي و در شعر و ادب فارسي نيز كاربرد و جايگاه ويژهاي، داشته است. در شعر فارسي، شاعران آفاقگرا كه پيوندي ژرف با طبيعت دارند، همواره كوشيدهاند با بهرهگيري از انواع رنگها و بهكارگيري آن در شعر، تجربههاي خويش را به خواننده، منتقل كنند. قاآني شيرازي، از شاعران نامدار سبك بازگشت، با بسامد كاربرد 1190 بار عنصر رنگ، رنگواژهها و تداعيكنندهي رنگها، در قصايد، تركيببندها، ترجيعبندها، مسمط ها، قطعه ها و غزلهايش، تابلوهايي رنگين ساخته و كوشيده تا همهي حواس خواننده را با مظاهر طبيعت و تابلوهايي كه آفريده، مشغول دارد. از اين نظر، ديوان قاآني به تابلويي ميماند كه رنگارنگي آن چشمگير است. در اين پژوهش، بسامد رنگ و چگونگي كاربرد آن در ديوان قاآني، بررسي و تحليل شده و چگونگي تصويرآفريني شاعر برمبناي عنصر رنگ، به صورت توصيفي-تحليلي، آمده است. قاآني، با استفاده از استعاره، تشبيه، كنايه و آفرينش تصاويري متراكم كه بسامد فراوان رنگ و بو در آنها آشكار است، حواس مخاطب را با گوناگوني تصاوير شعرهايش، درگير ميكند. رنگهاي آميغي، تشبيه مركّب و انبوهي تصاوير رنگي در توصيف مناظر بزم، رزم، معشوق و بهارستايي، از شيوههاي پردازش و ترازش شعر قاآني است. گلها، كانيها، نامهايجغرافيايي، داستانهاي شاهنامه و اشارات ديني نيز در كارگاه خيال تصويرآفرين قاآني، نقش برجسته اي دارند.