ارزيابي بحران فرونشست زمين و پيشروي آب شور دريا در آبخوان دشت ميناب

Assessment of the Land Subsidence Crisis and the Advent of Salt Water in the Minab Plain Aquifer

در پژوهش حاضر براساس وضعيت تراز آب زيرزميني منطقه طي دورۀ آماري 30 ساله (1365-1395) و همچنين بررسي هاي صحرايي و حفر سه حلقه گمانه و بررسي وضعيت رسوبات در محل و آناليز شيميايي نمونه هاي برداشت‌شده از محل گمانه ها، وضعيت فرونشست و نفوذ آب شور در دشت ميناب بررسي شده است. بررسي تراز آب زيرزميني منطقه نشان ميدهد افت سطح آب در اين آبخوان از سال 1380 شدت گرفته و به طور متوسط سالانه حدود 46 سانتي‌متر سطح آب افت كرده است. افت سطح آب در آبخوان موجب شده تا تراز سطح آب آبخوان نسبت به سطح دريا منفي شود و آب از سمت دريا به سمت آبخوان حركت كند. بررسيهاي ژئوتكنيكي در منطقه نشان ميدهد علاوه بر افت سطح آب، وجود رسوبات تورم پذير و انحلال پذير در منطقه سبب افزايش شدت بروز عوارض فرونشست در سطح دشت شده است. درنهايت، منطقه از نظر خطر فرونشست به سه بخش كلي تقسيم شده است. در بخش ابتدايي آبخوان، فرونشست بيشتر از نوع تراكم لايه هاي آبرفتي است. در بخش مركزي، فرونشست بيشتر از نوع گودال و ترك بوده و در بخش انتهايي آبخوان نيز احتمال ايجاد فرونشست كم است. به طور كلي، اين آبخوان همزمان با پديدۀ فرونشست و پيشروي آب شور مواجه است و به برنامه ريزي مناسب به منظور جلوگيري از نابود‌شدن آبخوان نياز دارد.

In this research, based on the status of groundwater level in the region during the statistical period of 30 years (1365-1395), as well as field studies and drilling three borehole, study of the status of sediments in place and the chemical analysis of samples taken from the boreholes, the status of subsidence and Penetration of salt water in Minab Plain has been studied. The study of the status of groundwater level in the area indicates that the water level drop in this aquifer has intensified since 1380, and it has fallen an average of about 46 centimeters in a year. The drop in water level in the aquifer has caused the aquifer level to be lower than the sea level, and practically water flows from the sea to the aquifer. Geotechnical studies in the area show that in addition to the drop of water surface, presence of inflammable and soluble sediments in the area has increased the severity of subsidence complications in the plain surface. Finally, the area is classified into three general sections in terms of risk of subsidence. In the primary part of the aquifer, subsidence is often in the type of alluvial layers condensed, in the central part, the subsidence is often in the form of a pit and a crack, and in the end section of aquifer probability of subsidence is low. In general, this aquifer is at the same time faced with the phenomenon of subsidence and the advent of salt water and requires proper planning to prevent the destruction of the aquifer.