بنجيدن مصدري كهن و متروك در شاهنامه

Banjidan Ancient and antiquated infinitive in Shahnameh

در داستان بهرام گـور و لنبك آب­كـش پس از اين­كـه لنبـك به پذيرايي از بهرام مي­ايستد بيتي است كه بر اساس آن: بريد آن­كه لنبك بدو داد شاه ببنچيد/ ببخشيد/ بپيچيد/ بخنديد و بنهاد بر پيش­گاه با توجّه به ضبط نسخه ­هاي شاهنامه و يكي­دو قرينۀ ديگر، احتمالاً صورت درستِ فعلِ مصراعِ دوم «ببَنجيد» است. اين فعل از مصدر «بَنجيدن» به معناي «تقسيم كردن، بريدن و خُرد كردن» است و مادّۀ مضارعي كه براي ساختن اين مصدر جعلي/ ثانوي به كار رفته است، شايد مادّۀ مضارعِ دومِ مصدرِ «بَختَنِ» پهلوي باشد. با اين احتمال «بَنج» از ريشۀ baj- به معناي «تقسيم كردن و بخشش» است و معني بيت با تصحيحِ قياسيِ «ببنجيد» چنين خواهد بود: بهرام غذايي را كه لنبك به او داد به دو يا چند بخش تقسيم كرد و روي ميز نهاد

In Bahram Gur and Lonbak, the water seller tale there is an episode where Lonbak stands to receive Bahram. Right after this scene there is a couplet. With respect to the records found in different manuscripts of Shahnameh and one or two such parallels, probably the right form of the verb in the second hemistich is Bebanjid. This verb is a derivative of the infinitive “Banjidan” which means to divide, and cut into pieces. The present mode stem used to make this false or secondary infinitive may be the second present mode stem of the infinitive “Bakhtan” in Pahlavi in which case banj is taken from the root baj which means to divide and to give so that the meaning of the couplet considering the deductive edition will be as follows: Bahram divided the food Lonbak offered him into two or three parts and put them of the table.