كليدواژه :
طراحي شهري , ارزشهايِ برنامه ريزي , نئوليبراليسم , نوشهرگرايي
چكيده فارسي :
تفاوت گذاري و تمايز فزاينده يِ مابين برنامه ريزي و طراحي شهري چگونه شكل گرفته و سپس بسط يافته است؟ مقاله با تمركز بر اين پرسش، به مناسبت و تا جايي كه منطق بحث اقتضا مي كند، مقدمات اين تمايز را از منظر نئوليبراليسم، رقابت پذيريِ جهاني و الگووارهيِ نوشهرگرايي به مثابه يِ چارچوبهاي نوينِ تفكر و آگاهي در عرصه يِ مطالعات شهري توضيح خواهد داد. رويارويي برنامه ريزي و طراحي شهري از اين منظرْ نيازمندِ توضيحي است كه در اين پژوهش از مجراي اشاره و مناقشهاي در ماهيّتِ طراحي شهري و كشمكش بنيادين مابينِ «علم» و «طراحي» تشريح خواهد شد. مقاله به لحاظ روش شناسي داراي ماهيت تبييني ـ اكتشافي است و كشف روابط علّيِ موضوعِ پژوهش يعني بررسي چرايي شكل گيريِ تمايل فزاينده به تفاوت گذاري مابين طراحي شهري و برنامه ريزي براي سنجش گري آن، چارچوب اساسي مقاله را تشكيل ميدهد. دريافت و توضيح روند «استقلال طراحي شهري» و مطرح شدن انگاشته ايي همچون حكمروايي به جاي تجويز برنامه ريزانه و تاليهاي آن، زمينه را براي اين ادعا فراهم مي كند كه طراحي شهري مي بايستي به ريشه ها و خاستگاه خود به مثابهيِ زيرمجموعه يِ كاربست برنامه ريزي بازگردد. در شرايطي كه مي بايست نظام آموزشي شالودهاي نو در عرصه يِ مطالعات شهري بر مبناي ارزشهاي برنامه ريزي همچون عدالت اجتماعي و منافع همگاني براي درك ماهيت مشكلات شهري در دوران جديد فراهم ميكرد، ايده ئولوژيهاي جزمانديشي همچون نوشهرگرايي به واسطه يِ چرخش به سمتِ طراحي شهري، جانشين ارزشهاي برنامه ريزي شده و راه براي تبيين دقيق مشكلات ياد شده دشوار و در برخي موارد مسدود كرده است. فراخوان بازگشت به برنامه ريزي و احياي جايگاهِ واقعيِ طراحي شهري، راهكار ارائه شده در اين مقاله است؛ به طوريكه همراه مضاميني همچون سرزندگي و حس مكان، مفاهيم عميق تر در حوزهيِ عدالت محيطي، اجتماعي، انصاف اجتماعي ـ اقتصادي و قومي در ارتباط با تفاوتها، تنوع ها و پايداريِ بوم شناختي نيز مورد توجه طراحي شهري قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Today the field of urban design has emerged as an important area of intellectual pursuit, involving theory, research, and pedagogy, all intended to inform and improve the practice. Also, there has been a progressive differentiation and distinction between the urban planning and urban design. How was the increasing differentiation between the urban planning and design formed and then expanded? Focusing on this question, and to the extent that the logic of the debate warrants, this paper tried to explain this distinction from the standpoint of neoliberalism, global competitiveness, and neo-urbanism model as the new frameworks of thinking and awareness in the urban studies. The confrontation of the urban planning and design from this perspective requires an explanation. In this research, it would be explained through a debate on the nature of the urban design and the fundamental struggle between "the science" and "the design". It was an exploratory study and exploring the reason behind the increasing tendency to differentiate between urban design and planning for its evaluation constituted the basic framework of the research. Understanding the process of "urban design’s independence" and proposing concepts such as the governance instead of programmatic prescription and its talleys provide the basis for the claim that the urban design must return to its origin as a subset of the planning implementation. Whereas the educational system have to provide new foundations for the urban studies, based on the planning values such as the social justice and the public interest in order to understand the nature of the urban problems in the new era, dogmatic approaches such as neo-urbanism through the shift to the urban design have replaced the planned values and in some cases, it blocked the way to accurately explain these problems. Calling for a return to planning and revitalizing the true status of the urban design was the solution presented in this paper, so that it could be considered in the urban design along with themes such as vitality and the sense of place, deeper concepts in the domain of environmental justice, social justice, the socio-economic and ethnic equity, considering the differences, diversity, and ecological sustainability.
