تحليل وضعيت‌هاي بازدهي‌ در بازار سرمايه ايران: رهيافت مدل‌هاي نيمه‌ماركوف پنهان

هدف: هدف اين پژوهش، بررسي چگونگي عملكرد بورس اوراق بهادار تهران، بر اساس بازده‌ روزانه در بازه‌ زماني سال 1387 تا سال 1397 است.روش: بازده‌ روزانه بورس اوراق بهادار تهران را مي‌توان به‎عنوان يك سري زماني در نظر گرفت و با استفاده از مدل‌هاي موجود، به تحليل اين سري زماني پرداخت. حال با توجه به ويژگي‌هاي توصيفي و توزيعي، مانا بودن اين سري اثبات مي‌شود، در نتيجه مي‌توان مدل نيمه ماركوف پنهان را كه به‎صورت گسترده در تحليل و پيش‌بيني سري‌هاي زماني كاربرد دارد، براي تحليل اين سري به‎كار برد. شايان ذكر است كه با استفاده از اين مدل، الزامي به در نظر گرفتن پيش‌فرض‌هايي مانند دو رژيمي بودن، محدود كردن دوره‌ها به داشتن حداقل و حداكثر زمان اقامت يا ساير معيارهاي محدود كننده نيست. به بيان ديگر، اين مدل رژيم‌هاي بازار و همچنين مدت زمان اقامت در هر رژيم را به‌طور هم‌زمان شناسايي مي‌كند.يافته‌ها: بر اساس يافته‌هاي آزمون كولموگروف اسميرنف و معيارهاي اطلاعات آكائيك و بيزين، تابع توزيع تركيب گوسيني سه پارامتري، مناسب‌ترين توزيع براي بررسي روند بازدهي شاخص كل بورس تهران و همچنين مدل نيمه ماركوف سه رژيمي، مناسب‌ترين حالت براي مدل‌سازي است. به‎علاوه، بورس اوراق بهادار تهران به‎طور كلي در سه حالت خرسي، گاوي و ميانه قرار دارد و تعريف اين حالت‌ها و احتمال بودن در هر يك از اين حالت‌ها را مي‌توان بيان كرد. نتيجه‌گيري: بورس اوراق بهادار تهران، بيش از نيمي از زمان بررسي شده را در حالت ميانه به سر برده و محتمل‌ترين حالت پس از حالت‌هاي خرسي و گاوي ورود به حالت ميانه و استمرار اين حالت است و كمابيش هيچ‌گاه از حالت خرسي مستقيماً وارد حالت گاوي نشده است. همچنين احتمال ورود از حالت ميانه به حالت خرسي تقريباً سه برابر احتمال ورود از حالت ميانه به حالت گاوي است.