مطالعه تنوع ژنتيكي برخي لاين‌هاي فلفل (Capsicum annuum L.) با استفاده از تجزيه‌هاي آماري چند متغيره

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي 65 لاين فلفل، كه از مناطق مختلف كشور و همچنين از كشور چين و مركز تحقيقات بين المللي سبزيجات (AVRDC) جمع آوري شده بودند؛ آزمايشي به صورت طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار براي ارزيابي 13 صفت مرفولوژيك اجرا شد. نتايج حاصل از تجزيه واريانس حاكي از تفاوت معني دار بين ژنوتيپ ها در سطح احتمال يك درصد از لحاظ تمامي صفات بود. بر اساس مقايسه ميانگين صفات مختلف كه به روش توكي در سطح احتمال 5 درصد انجام شد، ژنوتيپ هاي 3095 و 0013 و 266 از لحاظ عملكرد و خصوصيات مرتبط با بازارپسندي محصول وضعيت بهتري داشتند. براي تعيين فاصله ژنتيكي و گروه بندي ژنوتيپ ها، تجزيه به عامل ها و تجزيه خوشه اي انجام شد. جهت درك بهتر از روابط داخلي صفات و تعيين گروهي متغيرهاي با بيشترين همبستگي، از تجزيه به عامل ها با استفاده از تجزيه به مؤلفه هاي اصلي و چرخش عامل ها به روش وريماكس استفاده شد. در اين تجزيه چهار عامل مستقل از هم، مجموعاً 74.07 درصد از تغييرات را توجيه نمودند. تجزيه خوشه اي به روش وارد، لاين هاي ارزيابي شده را در شش گروه متفاوت قرار داد؛ به طوري كه اين نتايج تا حد زيادي با مناطق جغرافيايي پراكنش لاين ها و همچنين با صفاتي همچون عملكرد و خصوصيات مورفولوژيك مرتبط با بازارپسندي محصول هم خواني داشتند. نتايج حاصل از رگرسيون گام به گام نشان داد كه سه صفت قطر ساقه، طول ساقه و تعداد ميوه در بوته بيشترين تأثير را بر روي عملكرد ميوه داشتند. جهت ارزيابي اثرات مستقيم و غيرمستقيم صفات وارد شده در مدل رگرسيوني بر عملكرد ميوه، تجزيه عليت انجام شد. نتيجه حاصل از اين تجزيه مويد تأثير مستقيم سه صفت ياد شده بر روي عملكرد بود و تأثير غير مستقيم اين صفات چندان قابل توجه نبود. با توجه به اين‌كه در اين آزمايش لاين هاي مورد مطالعه از لحاظ تنوع ژنتيكي تفاوت هاي قابل توجهي در صفات مورد بررسي نشان دادند نتيجه‌گيري شد كه با انتخاب ژنوتيپ هاي برتر در هر خوشه كه فاصله ژنتيكي بيشتري با يكديگر دارند مي توان در توليد ارقام هيبريد فلفل به‌منظور بهره جستن از هتروزيس استفاده كرد.