ارزيابي شاخص‌هاي طراحي ورودي ايستگاه مترو در بافت تاريخي شهر تهران مبتني بر ملاحظات پدافند غيرعامل

Evaluation of entrance design indicators of metro station in the historical context of Tehran city, according to considerations of Passive Defense

تراكم جمعيتي و ازدحام كاربري‌هاي اداري و خدماتي در بافت تاريخي و فرسوده شهر تهران، دسترسي به سيستم حمل‌ و نقل آسان و ايمن همچون مترو را به يك ضرورت اجتناب‌ناپذير تبديل نموده است. در ميان شاخص‌هاي مختلف طراحي مترو، عنصر ورودي كه وظيفه برقراري ارتباط فضاي داخلي و بيروني ايستگاه را بر عهده دارد، شاخص مهمي است كه از مكان يابي تا طراحي آن، از ظرافت و درعين‌ حال پيچيدگي خاصي برخوردار بوده و نيازمند پيش‌بيني‌هاي دقيقي است. ايستگاه‌هاي مترو به‌ عنوان يكي از مراكز جمعي شهري با اهميت كه در پهنه بافت تاريخي تهران گسترده شده، اين امكان را فراهم مي‌كنند كه بتوان در مواقع بروز حوادث از آنها براي اسكان موقت و امدادرساني اضطراري استفاده نمود. به‌ كارگيري الزامات پدافند غيرعامل در طراحي اجزاي ايستگاه مترو يكي از مهم‌ترين راه‌هاي تأمين امنيت مترو در شرايط بحران است. هدف از انجام اين پژوهش ارزيابي ورودي ايستگاه‌هاي مترو در هسته تاريخي شهر تهران مبتني بر استانداردها و تعيين شاخص‌هاي طراحي ورودي ايستگاه مترو مبتني بر ملاحظات پدافند غيرعامل است. پژوهش حاضر به‌ صورت كيفي و از نوع كاربردي است. ابتدا با بررسي آيين‌نامه‌ها، شاخص‌هاي طراحي ورودي ايستگاه مترو با توجه به ملاحظات پدافند غيرعامل استخراج گرديده است. شاخص‌هاي استخراج‌ شده با استفاده از فرآيند سلسله مراتبي AHP در منطقه دوازده تهران مورد ارزيابي قرار گرفته‌ و درجه اهميت (وزن) هريك از معيارها و گزينه‌ها با توجه به آيين‌نامه‌هاي ياد شده با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice و اولويت‌بندي شاخص‌ها مبتني بر روش تحليل حساسيت محاسبه شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه دو معيار «فاصله ساختمان ورودي» تا شريان‌هاي اصلي و «نحوه دسترسي به ورودي‌ها» با وزن نسبي 0/205 و 0/027 به ترتيب، بيشترين و كمترين تأثير را در طراحي ورودي ايستگاه مترو دارا هستند و بر اين اساس، ورودي ايستگاه مترو دروازه دولت با دارا بودن پنج شاخص از نه شاخص استاندارد، بيشترين وزن را به خود اختصاص داده و به‌عنوان برترين ورودي ايستگاه تعيين گرديده است.