تبيين مفهوم نقض اساسي و عدم اجراي اساسي قرارداد (در كنوانسيون بيع بين‌المللي كالا 1980، ساير اسناد بين المللي و مقايسه با حقوق ايران)

Explaining the Concept of Fundamental Breach & Fundamental Non-Performance of Contract (In the 1980 ICISG & Other International Documents and A Comparison with Iranian Law

مقررات متعددي در كنوانسيون بيع بين­المللي كالا با مفهوم «نقض اساسي قرارداد» پيوند خورده است كه از جملة آنها حق فسخ فروشنده و خريدار، حق مطالبة كالاي جايگزين توسط خريدار، انتقال ضمان معاوضي و نقض قابل‌پيش‌بيني است. مفهوم مذكور يكي از مهم­ترين و چالش‌برانگيزترين مفاهيم دركنوانسيون مزبور است. در ديگر اسناد بين‌المللي به جاي اين مفهوم، تعبير «عدم­اجراي­اساسي­ قرارداد» به كار رفته است. اين نوشتار درصدد پاسخگويي به اين سؤال است كه آيا «نقض­ اساسي قرارداد» و «عدم ­اجراي­اساسي ­قرارداد» مفهوم واحدي هستند يا دو مفهوم متفاوت و اگر دو مفهوم متفاوت‌اند نقاط اشتراك و افتراق آنها چيست؟ جهت پاسخگويي به اين سؤال، اين دو مفهوم از حيث تعريف، عناصر و آثار مورد مطالعه و تجزيه و تحليل قرار مي­گيرند. در انتها به بررسي اين امر مي­ پردازيم كه آيا اين مفاهيم يا نظائر آنها در حقوق مدني ايران پيش­ بيني شده است يا خير، و اگر پيش‌بيني نشده، نهادهاي حقوقي ايران تا چه اندازه با اين مفاهيم قرابت دارند؟ از خلال اين تحقيق معلوم مي‌شود كه علي‌رغم وجود اختلاف در تعريف، عناصر و آثار اين دو مفهوم، تفاوت ماهوي و اساسي بين آنها وجود ندارد. همچنين، اگرچه مفهوم نقض اساسي در حقوق مدني ايران ديده نمي­ شود، اما سازِكار موجود در حقوق ايران (خيارات) به سازِكار كنوانسيون بيع بين­ المللي كالا نزديك است و مصاديق خارجي فسخ طبق قانون مدني ايران به مراتب كم­تر از مصاديق خارجي فسخ طبق كنوانسيون بيع است.

Numerous provisions are connected to the notion of "the fundamental breach of the contract" in the International Convention on the International Sale of Goods (ICISG) among which are the right to cancel of the seller and buyer, right of the buyer to request the substitute goods, transferring the transactional guarantee and the predictable breach. The aforementioned concept is one of the most important and challenging concepts in the said Convention. Other international documents have used "fundamental non-performance of the contract" instead of that concept. The present article aims to answer this question that whether "fundamental breach of the contract" and "fundamental non-performance of the contract" are a single concept or are two distinct concepts, and if they are two different concepts, what are their similarities and distinctions? In order to answer this question, these two concepts are studied and analyzed in terms of definition, elements and effects. In the end, we will examine whether these concepts or similar cases are mentioned in Iranian civil law, and if not, to what extent are Iranian legal entities closely associated with these concepts? The Through this study it is determined that despite the difference in the definition, elements and effects of these two concepts, there is no substantive and basic difference between them. Furthermore, however the concept of a fundamental breach is not seen in the Iranian civil law, the mechanism embedded in the law of Iran (options) is close to the mechanism of the ICISG. In addition, the external instances of termination under Iranian civil law are far less than the external instances of termination under International Sale Convention.