رويكرد ارگانيك در ايدئاليسم آلماني به مثابه شرط امكان علم اجتماعي پوزيتيويستي در انديشه دوركيم

The Organic Approach within German Idealism as a Condition of Positivist Social Science in Durkheim's Thought

نهادهاي سياسي مشاركتي، شامل شيوه‌هاي نهادمندِ پاسخ به تقاضاهاي سياسي، از قبيلِ نهادهاي مدني و شهروندي، انتخابات و نهادهاي انتخابي، آزادي بيان، روزنامه‌ها و مطبوعات و مواردي از اين دست مي‌باشند كه به نظر انديشمندي همچون چارلز تيلي اين‌ها مي‌توانند منجر به دموكراتيزاسيون يا افزايش فراگيري، برابري، حمايت و تعهد متقابلِ حقوقي ميان دولت و شهروندان شوند. در تاريخ معاصر ايران، از عصر ناصري تا وقوع انقلاب اسلامي، در بزنگاه‌هاي تاريخي گوناگون، فرصت‌هاي متعددي براي تكوين و توسعۀ همه‌جانبۀ اين نهادها مهيا شده كه اكثراً به‌دلايل متعددِ داخلي و بين‌المللي، دود شدند و به هوا رفتند. به‌طور معمول، دولت خودكامه، يكي از عوامل اصلي اين عدم موفقيت در نظر گرفته شده است، اما، در اين مقاله، با استفاده از روش تحليل تطبيقي‌ـ‌تاريخي، و با ارائۀ يك چارچوب نظري تلفيقي، و بررسي موانع توسعۀ آن نهادها در دوره‌هاي موسوم به مشروطه و ملي‌گرايي نشان داده شده است كه دولت اگرچه نقشي تعيين‌كننده در فرايند دموكراتيزاسيون داشته است، اما، در عين حال، خود متأثر از نظام‌ـ‌جهان است، و اين رابطه، همزمان با نقش سلبيِ فرهنگ سياسي و سازمان‌هاي سياسي، برخي از مهم‌ترين موانع اصلي توسعۀ نهادهاي سياسي مشاركتي در ايران را تشكيل مي‌دهند.

Upgrading the epistemic context of modern science from mechanism to organism in German idealism allows Émile Durkheim to establish academic social science in France. The philosophical formulation of necessity and freedom (from Kant's dualism to Schelling's and Hegel's philosophy of nature) evolves in German idealism to the extent that it is possible to legalize the social affairs in the essential field of positivist science. Basic concepts and ideas of Durkheim's sociology, such as organic solidarity and division of social work, can be realized with the features of an organic approach such as a priori unity, internal consistency, and the necessity and legitimacy of the organic affairs, in a way that a prerequisite for understanding Durkheim's fundamental difference with English social science, as Durkheim repeatedly states, is to understand the quality of his thinking within the German tradition. Moreover, ethics, which prior to Durkheim, are independent sciences, are based on the organic approach to positivist science; therefore, the ethics of science is established with Durkheim.